Blair wil een mondiale strijd tegen moslimextremisme
Elf jaar na de invasie van Irak pleit Tony Blair opnieuw voor een grootschalige strijd tegen islamitisch extremisme. Hij beschouwt het als de grootste bedreiging van de wereldvrede.
In een veelbesproken toespraak riep de voormalige Britse premier woensdag op tot een geopolitiek meesterplan: de Verenigde Staten en Europa zouden met Rusland en China de handen ineen moeten slaan. Nu doen politici nog te veel aan symptoombestrijding.
Dat veel landen in Afrika en het Midden-Oosten zich niet voldoende 'ontwikkelen', heeft komt volgens Blair doordat radicale ideeën 'gemeenschappen en landen ontwrichten'. Die ideeën 'verdraaien en verwerpen de werkelijke boodschap van de islam' en verspreiden zich nu over de hele wereld. Politici zouden daar nu geen oog voor hebben, omdat ze niet over religie durven te praten.
Ook de Moslimbroeders zijn extremisten
Blair hanteert een brede definitie van extremisme: ook politiek-islamitische bewegingen als de Moslimbroederschap vallen onder de paraplu. Vorig jaar na de coup in Egypte koos hij al de zijde van het leger. Nu claimt hij dat islamisten geen interesse hebben in 'een maatschappij die iemand anders na de verkiezingen weer kan veranderen'. 'Het is een samenleving op basis van religieuze doctrines die ten diepste onveranderlijk zijn.'
De grote conflicten in landen als Syrië, Irak en Afghanistan draaien volgens Blair niet om armoede of om de verschillen tussen soennieten en sjiieten. Er is een grote worsteling gaande 'tussen zij die willen dat de regio de moderne wereld omarmt en zij die streven naar een politiek van religie en exclusiviteit'.
'Dit is de strijd, dit is de verwrongen toekomst', meent Blair. 'Dit is waarom interventie zo beladen is maar non-interventie evenzeer.' Westerse landen zouden veel vaker moeten ingrijpen in conflicten, want terughoudendheid zorgt op de lange termijn alleen voor escalatie.
De as van het kwaad wordt weer afgestoft
Over structurele oplossingen hield Blair zich op de vlakte. Hij ziet ongetwijfeld een rol voor zijn eigen organisatie, de Tony Blair Faith Foundation. Die onderwijst op scholen in ruim 20 landen verdraagzaamheid en begrip voor andersgelovigen.
De toespraak leidt tot een stroom aan overwegend negatieve reacties. Voorzitter Chris Doyle van het Council for Arab-British Understanding vindt het 'grotendeels terecht dat hij hier aandacht voor vraagt. Islamitisch extremisme is niet op zijn retour; op veel plaatsen bloeit het juist.'
Maar net als veel andere critici heeft Doyle er moeite mee dat juist Blair dit aankaart. Hij ging immers mee in Bush' retoriek over 'de as van het kwaad' en loog over massavernietigingswapens om een inval in Irak te rechtvaardigen. Doyle: 'Voor 2003 was er in Irak geen Al-Kaida. Nu wel.'