Financiële prikkel bij ingehuurde arbodiensten zet herstel patiënten onder druk

De beroepsvereniging voor bedrijfsartsen NVAB constateert dat commerciële arbodiensten hun bedrijfsarts de laatste jaren steeds verder op afstand zetten. Sommige arbodiensten laten de reïntegratie van zieke werknemers voornamelijk uitvoeren door 'casemanagers' en 'verzuimconsulenten' met weinig medische kennis van zaken. Om geld uit te sparen beperken de arbodiensten de contacten met de veel duurdere bedrijfsarts tot een minimum.

Wetswijziging

Deze ontwikkeling is vermoedelijk het gevolg van een wetswijziging uit 2014, die werkgevers medeverantwoordelijk maakt voor de reïntegratie van zieke werknemers met een tijdelijk contract. Voor die tijd konden bedrijven een zieke flexkracht na het aflopen van diens tijdelijke arbeidscontract gewoon in de Ziektewet dumpen. Dat had voor de werkgever geen enkele financiële consequentie, terwijl bedrijven een zieke werknemer in vaste dienst minimaal twee jaar moeten doorbetalen.

Sinds drie jaar kost het werkgevers ook geld als ze tijdelijke krachten laten gaan tijdens hun ziekte. Zij moeten dan maximaal 12 jaar na het begin van de ziekte hogere premies aan het UWV afdragen. Bedrijven die aan die sanctie willen ontsnappen, kunnen er voor kiezen zichzelf tegen dat risico te verzekeren bij een commerciële verzekeraar. Dan betalen ze minder premie, maar dan moeten ze wel zelf de reïntegratie van de zieke werknemers op zich nemen, terwijl normaal het UWV die verzorgt.

De begeleiding van zieke werknemers moeten werkgevers in dat geval overlaten aan een eigen bedrijfsarts of onderbrengen bij een commerciële arbodienst . Zo'n arbodienst heeft er belang bij zijn opdrachtgever, de werkgever, tevreden te stemmen door het ziekteverzuim zoveel mogelijk terug te dringen.

Tussen 2014 en begin dit jaar is het aantal bedrijven dat het ziekteverzuim zelf bestrijdt, gestegen van 1.400 naar 12 duizend. Dat levert soms een belangenconflict op: wat goed is voor het bedrijf en de arbodienst (een zo spoedig mogelijke arbeidsgeschiktheidsverklaring en een tevreden opdrachtgever) is niet altijd goed voor de patiënt.

Onder druk gezet

Vakbond FNV herkent dit. 'Wij constateren al tijden dat de markt voor ziekteverzuim een rommelmarkt is geworden. Niet het welzijn van de patiënt, maar de winst is het belangrijkst.' Volgens de FNV is het niet altijd duidelijk of casemanagers gebonden zijn aan een medisch beroepsgeheim, zoals bedrijfsartsen dat wel zijn. Dat ligt maar net aan de situatie. 'Het risico bestaat daardoor dat de problemen van werknemers tegen hun wil in kenbaar worden gemaakt aan de werkgever.'

In hun pogingen zieke (ex-)werknemers weer aan het werk te krijgen en zo goedkoper uit te zijn, schieten werkgevers en arbodiensten soms door, zegt ook arbeidsadvocaat Hendarin Feyli. Patiënten voelen zich onder druk gezet om weer aan het werk te gaan. Volgens Feyli, die momenteel aan de Universiteit van Utrecht promoveert op deze zorgkwesties, is de financiële prikkel om ziekteverzuim te drukken soms te sterk.

De NVAB signaleert daarnaast dat sommige arbodiensten basisartsen presenteren als bedrijfsartsen, omdat deze goedkoper zijn dan geregistreerde bedrijfsartsen. Dat is strafbaar, want bedrijfsarts is een wettelijk beschermde titel. Alleen artsen die een gespecialiseerde opleiding van vier jaar hebben afgerond, mogen zich zo noemen. Zetten arbodiensten zo'n nepbedrijfsarts in, dan is dat misleiding, zegt de NVAB. Een zo'n arbodienst is arbodienst Goed, blijkt uit onderzoek van de Volkskrant.