Nederlandse kabinet komt mogelijk medio dit jaar met plan voor 5g op 3,5GHz-band

Het Nederlandse kabinet komt mogelijk medio dit jaar met een oplossing om toch overal in Nederland 5g op de 3,5GHz-frequentie mogelijk te maken. Die frequentieband lijkt belangrijk te worden voor 5g, maar mag niet gebruikt worden boven de lijn Amsterdam-Zwolle.

Kaart BurumStaatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken zegt in antwoord op Kamervragen dat het kabinet met de inlichtingendiensten overlegt over een technische oplossing voor 5g op 3,5GHz. Keijzer vermeldt dat zij de Kamer medio dit jaar wil inlichten over welke oplossingen er allemaal mogelijk zullen zijn.

De druk om de 3,5GHz-band vrij te maken neemt toe. De Radio Spectrum Policy Groep, een adviescommissie voor de Europese Commissie, zegt in zijn beleidsadvies dat de 3,5GHz-band de primaire band voor 5g zal zijn en dat Europese landen die bij voorkeur vrij moeten maken voor 2020. Veel providers hebben al eerder gezegd dat het erop lijkt dat de 3,5GHz-band een belangrijke frequentie voor 5g zal zijn.

Momenteel mogen providers in de noordelijke helft van het land, zo ongeveer boven de lijn Amsterdam-Coevorden, geen zendmasten instellen op 3,5GHz uit angst dat het stoort bij het satellietstation in het Friese Burum. Dat verbod geldt alleen voor Nederland. Duitse providers mogen in het grensgebied wel 5g aanbieden op 3,5GHz, hoewel het Duitse grensgebied veel dichter bij het satellietstation ligt dan Amsterdam.

Door Arnoud Wokke

Redacteur

14-02-2018 • 18:15

34 Linkedin Whatsapp

Submitter: lonaowna

Reacties (34)

34
34
24
4
0
3
Wijzig sortering
Wat raar dat die lijn zo ver naar het westen reikt. Vanaf Amsterdam heb je echt geen propagatie meer tot Burum. Dit soort hoge frequenties komen niet voorbij de horizon en er is geen toren in Amsterdam die zo hoog is dat je Burum zou kunnen zien.
Agentschap Telecom heeft tests uitgevoerd met 3,5 GHz links op diverse torens in Nederland. De propagatiepaden zijn altijd aanwezig en van wat ik begrepen heb werken de links altijd, ook al is er geen directe LoS. Gezien de relatief koude temperaturen in Nederland heb je ook altijd wel Tropospheric Ducting. Een waterplas als het IJsselmeer draagt hieraan bij. Dit is dus getest door experts.

Gezien de diameter van de diverse ontvangst schotels en de daarbij behorende zeer smalle openingshoek, mag je aannemen dat deze vlak over de horizon kijken in het gebied Zuid-Oost tot Noord-West. Dat zijn de gebieden die Nederland kan beschermen door geen vergunningen toe te laten.

Zelfs zwakke signalen kunnen dus de ontvangst van de satellieten beïnvloeden. Neem daarbij een veiligheidsmarge van 6-12 dB in path loss, waarbij 6 dB op 3,5 GHz ongeveer gelijk staat aan 50 kilometer en je begrijpt dat er een vrij groot gebied beschermd moet worden.
Maar die schotels zijn neem ik aan op geostationaire satellieten gericht. Daarop zit het zgn telefonie verkeer wat ze willen afluisteren van de betreffende landen. Of ze zetten een paar kleinere schotels in Afrika en verbinden die met glas, dan heb je hetzelfde. Dat spul hoeft niet perse in Burum te staan.
Het gaat voornamelijk om Inmarsat, Iridium en dergelijke satellieten.
Bedankt voor de uitleg! Ik ben verbaasd hoe ver dat komt op 3,5Ghz zonder LOS. Ik wist niet dat dat getest was. Nu snap ik ook waarom die lijn zo ver naar het westen doorloopt.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 15 februari 2018 15:30]

Better safe than sorry? Of misschien wel voorbereidingen op toekomstige uitbreidingen?
Ik neem aan dat toen deze maatregel genomen werd, de impactanalyse een heel andere uitkomst had dan ze nu zou hebben. En eens zoiets een wet wordt...
Kan iemand mij uitleggen wat de AIVD precies met die band moet? Moet de AIVD niet gewoon alle frequenties kunnen opvangen? Wat gebeurt er precies op die frequentie dat zij hem zo nodig nwillen?
Ik verwacht niet dat er iemand is die je zomaar kan en mag vertellen wat er precies gedaan wordt door de aivd met die band. Daar zitten behoorlijke geheimhouding clausules aan.
Het schijnt zo te zijn dat onder andere de 3,5ghz band verstoring kan veroorzaken in de satelliet communicatie. Wat ondertussen bekend is dat gedaan wordt met die schotels, is het afluisteren van satelliet communicatie. Daar wil je niet al te veel storing op hebben
Zo geheim zijn die grote schotels niet (meer) hoor, zie het Wikipedia artikel*.
Twee functies (grondstation wordt voor verschillende doeleinden gebruikt door verschillende partijen):
-Onderdeel van Inmarsat (netwerk voor telecommunicatie gebruikmakend van satellieten en grondstations, dit is een van die grondstations).
- Afluisteren van satellietcommunicatie (in ieder geval metadata). Voor meer info zie het artikel van de NSO**. Die metadata wordt doorgespeeld aan de NSA***.

*https://nl.wikipedia.org/wiki/It_Grutte_Ear
** https://nl.wikipedia.org/..._Intelligence_Organisatie
***https://tweakers.net/nieu...metadata-aan-nsa-gaf.html
Uit het artikel van Tweakers:
De metadata waar het om gaat is afgeleid van satellietcommunicatie die door de NSO in het Friese Burum met schotels opgevangen wordt. De MIVD analyseert de gegevens en filtert op Nederlandse informatie. Volgens de NRC richt de MIVD zich op terrorisme en internationale militaire operaties. Gesprekken van Somaliërs vanuit bijvoorbeeld belwinkels in Rotterdam zouden in aanmerking komen om eruit gelicht te worden.
Het ontvangststation luistert satellietverkeer af.
Voor gericht verkeer (van de satelliet naar het grondstation) heeft het gebruik van de frequentie voor 5G weinig tot geen invloed, daar is het signaal te sterk voor. Omgekeerd kan een gericht satellietsignaal wel invloed hebben op 5G ontvangst van toestellen.
Voor het afluisteren van niet op het grondstation gericht verkeer kan het wel invloed hebben. Dan is het op te vangen signaal veel zwakker. Een hoger achtergrondruis, veroorzaakt door 5G verkeer zal het aantal af te luisteren satellieten beperken.
Ze mogen ook best wel even een doekje over die satteliet schotel halen... :X

OT:

Vraag me af waarom ze die 5G tests momenteel uitvoeren in de regio Groningen. Dat is toch ook boven die lijn??

[Reactie gewijzigd door slijkie op 14 februari 2018 18:42]

Anoniem: 998261
@slijkie14 februari 2018 18:22
Je zegt het als geintje maar als je een serieuze afweging maakt zou het best zo kunnen zijn dat ombouwen van Burum minder impact heeft dan het niet kunnen gebruiken van 3,5GHz voor 5G. 3,5GHz lijkt toch wel de basis te worden voor 5G. Als je daar alleen als Nederland van af gaat wijken wordt alles fors duurder.
Ombouwen naar wat? Die satellieten zenden nou eenmaal op bepaalde frequenties daar hebben de inlichtingendiensten geen invloed op.
-nm, te speculatief-

[Reactie gewijzigd door droner op 14 februari 2018 19:00]

Liever niet, denk niet echt dat hij er beter door gaat werken en dus is het niet echt kosten effectief. Als het nou een optisch iets ( telescoop ) zou zijn heb je natuurlijk wel gelijk.

On topic: lijkt mij ook moeilijk verdedigbaar dat Duitse providers die geografisch dichter bij zitten geen verstoringen zouden veroorzaken en wel als Vodafone een 3.5Ghz toren hier neer zou zitten ( omgeving Alkmaar ).
Dat is ook niet verdedigbaar.

Dit vind ik ook raar.
dat het kabinet met de inlichtingendiensten overlegt
De inlichtingendiensten zijn toch van de staat, dus als de het wilt. Kunnen ze zeggen dikke pech. Zoek maar een andere oplossing.
Tenzij wij dit satellietstation, verhuren aan buitenlandse inlichtingendiensten.
Vraag me af waarom ze die 5G tests momenteel uitvoeren in de regio Groningen. Dat is toch ook boven die lijn??
5G draait dan niet exclusief op 3,5Ghz, dus tests kunnen op andere frequenties doen.
daar testen en/of gebruiken ze ook helemaal geen 5G apparatuur, wel een soort LoRa. Het is een lachertje eerste klas waar weer veel aardbevingssubsidie naar toe gaat.
Misschien een heel simpel antwoord maar dan doen we de 5g toch op 3.6Ghz?
Beetje lastig als de hele wereld extra chippies in mobieltjes moet stoppen omdat Nederland zijn 5G op een andere band uitrolt.
Momenteel worden in diverse landen toch ook al andere banden gebruikt om überhaupt te kunnen bellen? Zie het probleem dus niet zo.
Oh? In mijn zoektocht naar een leuke chinaphone heb ik anders wel een klein beetje moeten inleveren op de 4G connectiviteit. Simpelweg vanwege andere frequentiebanden. Voor fabrikanten is het ook een stuk prettiger om alles exact hetzelfde te kunnen maken. Scheelt complexiteit van de productielijn met positieve gevolgen voor de gehele supply chain. Momenteel is niet alles uniform en dat is daadwerkelijk een probleem wat met standaardisatie opgelost wordt. Voor 5G heeft noord Nederland dus gewoon pech, zegt de politiek, want we willen ons niet aanpassen. Rest van de wereld heeft echter al een keuze gemaakt en het interesseert geen bal dat een promille van de potentiële afzetmarkt het product misschien niet wil. Daarop aanpassen met aparte chips kost gewoon meer dan het oplevert, dus dat aanpassen gaat niemand voor ons doen.
Ze hebben eigenlijk ook geen keus, als je niet met je buren (Duitsland) een afspraak kan maken over die frequenties zal het ook niet meer helpen om hier in Nederland wat anders te gaan doen. Uiteindelijk zal je dan toch aanpassingen aan het station zelf moeten doen, kun je net zo goed zeggen dat je werkt aan de beste oplossing voor de consument. Heb je bonuspunten gescoord met een onderwerp waar je eigenlijk toch geen keuze had.
Het is toch een luisterstation? Dan moet je wat je wil luisteren toch ombouwen naar 3,5Ghz? Dat gaat lastig als naar wat je "luistert" vertikt om op een band uit te zenden die meekijken faciliteert.
het verbod boven de lijn Amsterdam - Zwolle betreft het wimax-netwerk van Worldmax.

zie ook
http://webwereld.nl/overh...eert-uitrol-wimax-netwerk
https://nl.wikipedia.org/wiki/Satellietgrondstation_NSO

Het betreft hier dus om een totaal andere techniek die mogelijk verstoringen zou veroorzaken.
Nee hoor het verbod betreft de frequentie. Toevallig dezelfde.
Waarom 5G, is 4G niet snel genoeg? Wanneer is het snel genoeg?
De 4G dekking is nog niet eens 100% in Nederland, maak dat eerst eens voor elkaar en kijk dan verder zou ik zeggen. :)
4G is niet geschikt voor heel veel zaken vanwege de hoge latency, voor "normale" burgers is 4G genoeg maar voor professioneel gebruik is het gewoon te traag.

En ze verwachten dat het pas rond 2020 pas ingevoerd gaat worden, en de eerste telefoons "versie 1.0" komt rond 2019 pas uit (En je weet hoe waardeloos de eerste generatie altijd is :Y) :z )
Ik hoop toch echt niet dat 3.5ghz de basis wordt van 5g.. dat wordt toch hopelijk wel bv 700mhz..

Hoeveel masten moeten er anders wel niet bij wil je dekking krijgen op 3.5ghz..

Het hoogste wat ze nu gebruiken is 2.5ghz. ben benieuwd hoe goed die door dringt in huizen..
Mhmm zoals eerder aangegeven was komen er langs de de Duitse-Nederlandse grens wel masten die 5G gaan uitzenden op de 3,5Ghz frequentie.. waarom mag dit in Nederland dan niet? Dan is de reden waarom het niet kan toch een beetje ... ja uhm onzin?
Lees het artikel even, ook dat staat er in.
Ik snap dat er een verbod in kracht is en dat er nu overlegd wordt om dit toch in te voeren, maar ik vroeg waarom ze in Duitsland dit niet hebben gedaan (verbod) omdat dit met onze satelliet in conflict zou komen en deze dichterbij staat.
En in het artikel staat er niet in waarom in Duitsland dit geen probleem is aan de grens.

[Reactie gewijzigd door dutchnltweaker op 14 februari 2018 20:29]

wellicht omdat dit om Nederlandse wetgeving gaat en de Duitsers zich daar niks van hoeven aan te trekken?
Lijkt mij toch dat hier deels toch iets van een Europese regelgeving is of een regeling binnen een straal van zoveel km of Niet?

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.

Tweakers maakt gebruik van cookies

Tweakers plaatst functionele en analytische cookies voor het functioneren van de website en het verbeteren van de website-ervaring. Deze cookies zijn noodzakelijk. Om op Tweakers relevantere advertenties te tonen en om ingesloten content van derden te tonen (bijvoorbeeld video's), vragen we je toestemming. Via ingesloten content kunnen derde partijen diensten leveren en verbeteren, bezoekersstatistieken bijhouden, gepersonaliseerde content tonen, gerichte advertenties tonen en gebruikersprofielen opbouwen. Hiervoor worden apparaatgegevens, IP-adres, geolocatie en surfgedrag vastgelegd.

Meer informatie vind je in ons cookiebeleid.

Sluiten

Toestemming beheren

Hieronder kun je per doeleinde of partij toestemming geven of intrekken. Meer informatie vind je in ons cookiebeleid.

Functioneel en analytisch

Deze cookies zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website en het verbeteren van de website-ervaring. Klik op het informatie-icoon voor meer informatie. Meer details

janee

    Relevantere advertenties

    Dit beperkt het aantal keer dat dezelfde advertentie getoond wordt (frequency capping) en maakt het mogelijk om binnen Tweakers contextuele advertenties te tonen op basis van pagina's die je hebt bezocht. Meer details

    Tweakers genereert een willekeurige unieke code als identifier. Deze data wordt niet gedeeld met adverteerders of andere derde partijen en je kunt niet buiten Tweakers gevolgd worden. Indien je bent ingelogd, wordt deze identifier gekoppeld aan je account. Indien je niet bent ingelogd, wordt deze identifier gekoppeld aan je sessie die maximaal 4 maanden actief blijft. Je kunt deze toestemming te allen tijde intrekken.

    Ingesloten content van derden

    Deze cookies kunnen door derde partijen geplaatst worden via ingesloten content. Klik op het informatie-icoon voor meer informatie over de verwerkingsdoeleinden. Meer details

    janee