Zen op de Zuidas

In het kantoor van Loyens & Loeff op de Zuidas zitten zo’n twintig medewerkers in kleermakerszit op de grond. Het is half zeven ‘s avonds, net na werktijd. De bureaustoelen en computers zijn aan de kant geschoven, de schoonmaakster komt nog even binnen om haar mop uit een kast te halen. Om de paar minuten komt er een mailtje binnen op een van de smartphones die aan de kant liggen. „Onthoud dat je hier bent om te ontspannen en niet om te presteren”, zegt de yogadocent. „Al heb je dat misschien de rest van de dag wel gedaan.”

Yoga op het werk is populair. Steeds meer grote bedrijven – ING, T-Mobile, ABN Amro, Essent – bieden hun werknemers gratis een wekelijks, soms tweewekelijks klasje yoga of mindfulness aan. Tegen stress en werkdruk, om de burn-out voor te zijn. Bij belastingadvieskantoor Loyens & Loeff is het al de tweede keer dat werknemers een cursus yoga krijgen: elke maandag een uur, acht weken lang.

Lees ook: Opgebrand? Dat ligt dus niet alleen aan jou

Sportimago

Volgens een medewerker van de afdeling learning & development, die zich bezighoudt met training en scholing van het personeel binnen het advieskantoor, hebben deelnemers er „veel baat bij”. „De mensen hier zijn de hele dag aan het rennen en vliegen. Op deze manier sluiten ze toch af met een stukje ontspanning.” De vorige cursus werd achteraf „hoog gewaardeerd.” Maar of de yoga het werk ook positief beïnvloedt, is nog niet duidelijk. „Dat hopen we in een later stadium vast te kunnen stellen.”

„Yoga is een geschikt ontspanningsmiddel voor bijvoorbeeld advocaten”, vertelt Mariet Verhagen, de yogadocent bij Loyens en Loeff. Volgens haar komt dat omdat yoga een sportimago heeft: „Voor advocaten is mediteren vaak net iets te zweverig. Maar op deze manier komen ze toch even uit hun hoofd.”

Verhagen werkte zelf eerst als personeels manager bij advocatenkantoor Baker & McKenzie. Daarnaast gaf ze altijd al yogales. Twee jaar geleden besloot ze haar twee banen om te vormen tot één: samen met een compagnon richtte ze Yoga op de Zaak op, dat zich specialiseert in yogacursussen voor bedrijven. Baker & McKenzie werd de eerste klant. Daarna volgden snel meer: Essent, T-Mobile, Allianz.

Wat Verhagen en haar compagnon aanbieden in de cursus verschilt per bedrijf. „Bij Baker & McKenzie hebben we bijvoorbeeld een anti-stress cursus gegeven aan secretaresses”, vertelt Verhagen. „Daar ging het om bewustwording. Nagaan: wat geeft mij stress, en hoe ga ik daar mee om?” Bij T-Mobile kregen Verhagen en haar compagnon een afdeling toegewezen met bovenmatig veel ziekteverzuim. „Daar hebben we toen een cursus stoelyoga gedaan: yoga terwijl je op een stoel zit. Tien weken, anderhalf uur per week.” Bij zo’n toegewezen groep kun je het maar beter simpel houden, vertelt Verhagen. „Die hebben vaak niet zo’n zin om heel moeilijke yoga te gaan doen, of heel diep te gaan met mindfullness.”

Verhagen is niet de enige die de stap heeft gemaakt van een groot bedrijf naar bedrijfsyoga. Mirelle van den Anker werkte bij ING als database marketeer, toen ze ernstig last kreeg van rsi. „Ik was 28 en kon nauwelijks nog werken”, vertelt ze. „Ik dacht: dit gaat niet de goede kant op.”

Van den Anker besloot naast haar werk een opleiding tot yogadocent te gaan volgen. „Mijn klachten verdwenen vrijwel meteen.” Ze ging yogalesgeven aan haar collega’s, in de hoop dat zij zich ook beter zouden gaan voelen. Een jaar later, in 2008, besloot Van den Anker zich helemaal te gaan richten op businessyoga, en te stoppen bij ING.

Lees ook: Hoe zen ben je in een yoga-outfit van driehonderd euro?

Negen minuten

Inmiddels heeft Van den Anker zichzelf omgedoopt tot Sat Kirtan Kaur Khalsa – haar spirituele naam. „Het betekent ‘de prinses die zingt en waarheid brengt’” vertelt ze. Als het aan Van den Anker ligt, vind je die waarheid in haar ‘NineMinMax-programma’: een yogatechniek waarbij je jezelf in negen minuten helemaal ‘reset’.

Van den Anker schreef er een boek over en leidt inmiddels anderen op die haar manier van yoga doceren bij onder meer ING, het Aidsfonds en KWF Kankerbestrijding. Volgens haar blijf je door negen minuten yoga de hele dag gefocust. „Je hebt geen koffiedip, je zakt niet meer in tijdens vergaderingen.”

Het klinkt zo goed: helemaal in balans op kantoor, nooit meer stress en nooit meer rsi. Maar werkt yoga op het werk ook echt? Toon Taris, hoogleraar Arbeidspsychologie aan de Universiteit Utrecht, is sceptisch. „Er is wel onderzoek gedaan waaruit blijkt dat yoga- en mindfullnessklasjes helpen om stress op de werkvloer te verminderen”, zegt hij. „Maar bij dat soort onderzoeken zijn vaak veel kanttekeningen te plaatsen.” Het effect kan bijvoorbeeld makkelijk worden verklaard omdat deelnemers zich vaak vrijwillig aanmelden, waardoor de minder gemotiveerde medewerkers buiten beschouwing blijven. Of doordat werknemers die yoga krijgen sneller het gevoel hebben dat hun werkgever ze waardeert en om ze geeft. Taris: „Maar dat effect is in principe hetzelfde bij het jaarlijkse kerstpakket.”

Volgens Taris zijn er twee mogelijke redenen waarom bedrijven yoga willen aanbieden. De eerste heeft te maken met imago. Bedrijven willen zich graag profileren als een modern bedrijf, „zoals bij die postmoderne Googlekantoren, waar niemand ooit echt lijkt te werken en je nooit een pak aan hoeft”. Een wekelijks yogaklasje past goed binnen dat beeld. Een andere reden kan zijn dat bedrijven echt denken dat yoga stressverlagend werkt voor de medewerkers. Maar Taris vindt dat een „dubieus motief”. “Als je als werkgever wil dat je werknemers minder stress ervaren, is het vaak beter om het werk zelf aan te pakken.” Bovendien, zegt Taris, leg je op deze manier de verantwoordelijkheid voor stress bij de werknemer. Als iemand dan een burn-out krijgt, kan de werkgever zeggen: tja, had je maar vaker moeten meedoen met het yogaklasje.

Na de les bij Loyens en Loeff komt een van de deelnemers nog even een praatje maken met Verhagen. Ze vond de les „weer fantastisch” en is „helemaal tot rust gekomen”. „Het was echt chaos hier vandaag”, vertelt ze verder, „ik had honderd dingen te doen, en er was ook nog een verbouwing. Maar ik dacht steeds: gelukkig is er vanavond yoga. En dan maakte het allemaal niet meer zo veel uit.” Dubieuze imagobuilding of niet: voor deze vrouw heeft de yogales in elk geval geholpen.