Waar komt dit fenomeen vandaan en waarom zetten jaarlijks tienduizenden Nederlanders zich in voor deze evenementen?
Volgens Theo Schuyt, hoogleraar Filantropische Studies aan de Vrije Universiteit, komt dit omdat Nederland van oorsprong een land is waar mensen veel aan maatschappelijke doelen bijdragen. "Nederland is het land van het particulier initiatief. Dat staat als een paal boven water."
"We hebben ook het grootste aantal stichtingen en verenigingen van alle landen ter wereld. Nederlanders zijn vrijgevig. Als ze iets belangrijk vinden dan maken ze een stichting en gaan ze geld ophalen."
Run For Kika, Alpe d'Huzes, Samenloop voor Hoop, Arena Moves; steeds meer evenementen worden opgericht of komen jaarlijks terug. Als wordt gekeken naar de opbrengsten en het aantal deelnemers aan de wedstrijden, dan kan worden geconcludeerd dat deelname onverminderd populair blijft. Alleen al de Alpe d'Huzes, het evenement waarbij fietsers de berg Alpe d'Huzes zes keer op proberen te fietsen in de strijd tegen kanker, leverde in 2016 bijna 11 miljoen euro op.
Opbrengsten
Onmacht
De onmacht die mensen ervaren als iemand in hun omgeving te maken krijgt met een ziekte, motiveert deelnemers om mee te doen aan wedstrijden, stelt Marsja Meijer van KWF Kankerbestrijding. "Kanker is een heel groot probleem. Ik denk dat iedereen wel iemand kent met kanker. Deze onmacht willen deelnemers omzetten in iets positiefs."
Volgens Meijer creëren de evenementen voor het goede doel een bepaalde saamhorigheid. "Wat je op evenementen als de Alpe d'Huzes ziet, is dat mensen willen laten zien voor wie ze het doen. Voor een overleden dierbare bijvoorbeeld. Soms wordt er letterlijk een foto op een fiets gehangen of op de rug geplakt. Ook wordt er veel over gesproken."
"Het zijn vaak ook hele emotionele bijeenkomsten. Het is goed om het er met elkaar over te hebben en er even bij stil te staan. Het geeft een soort bezinning. Waar we vroeger naar de kerk gingen, is dit misschien wel een soort van vervanging", aldus Meijer. "Het geeft wat meer diepzinnigheid aan het evenement. Er zit een extra laag in waarom je meedoet."
Het is in feite alsof je een heel groot familiefeest geeft. Iedereen vindt het leuk.
Ook Selma Maroufi van Run For Kika herkent dit. "Het is natuurlijk heel ingrijpend als iemand zo jong zo ziek wordt. Mensen weten vaak niet meer wat ze kunnen doen, maar ze willen wel iets doen. Daarom gaan ze er bij sportevenementen vol voor."
Volgens hoogleraar Schuyt draagt het gemeenschapsgevoel dat deelnemers ervaren aan sportevenementen bij aan de motivatie. "Vroeger gingen we allemaal naar de kerk om een bepaald gemeenschapsgevoel te beleven. Liefdadigheidsacties en inzamelingsacties zijn daar uitermate geschikt voor."
Schuyt verwijst naar de Amerikaan Dan Pallotta die in de VS begon met fietstochten van het oosten naar het westen voor het goede doel. "Daar haalde hij ontzettend veel geld mee op. Iedereen vraagt in zijn of haar omgeving om te sponsoren. Iedereen weet het daarom."
"Het is in feite alsof je een heel groot familiefeest geeft. Iedereen vindt het leuk. Als je bij Alpe d'Huzes naar boven fietst, heb je het idee dat je als deelnemer een klein beetje meelijdt met de mensen die de ziekte hebben. Je ervaart een soort compassie", aldus de hoogleraar.
Groepsdruk
Er komt volgens Schuyt ook nog groepsdruk bij kijken. “Als op kantoor wordt besloten om de Alpe d’Huzes te fietsen, en één iemand doet niet mee, dan valt die persoon buiten de boot.”
Hij stelt dat het logisch is dat iemand meer gemotiveerd is als een direct familielid betrokken is bij de ziekte. "Als andere mensen meedoen, dan is dat vooral omdat ze gevraagd worden door iemand tegen wie ze geen nee kunnen zeggen. Ik moet bijvoorbeeld binnenkort weer optreden voor een of andere club omdat mijn echtgenoot iemand kent uit die club. Als ik dat niet doe, dan moet ik op het logeerbed", grapt Schuyt.
Dat groepen vaak meedoen aan sportevenementen, herkent Maroufi van Run For Kika. "Mensen doen soms mee in megateams, ieder jaar en op iedere locatie weer. Dat zijn groepen die bijvoorbeeld voor één iemand rennen, maar die elkaar lang niet allemaal kennen. Dat is heel mooi om te zien. (..) Deelnemers willen zoveel mogelijk geld ophalen en leven er erg naartoe."
Bij sponsorlopen is het de bedoeling dat deelnemers op zoek gaan naar sponsoren die hun voor een hele loop of per kilometer een bedrag willen geven. Meijer zegt dat ze soms reacties krijgt van deelnemers voor wie dat steeds lastiger wordt. "Deelnemers vragen hun familie of vrienden, maar die doneren tegelijkertijd ook al aan een collega. Ik heb nog nooit gehoord dat mensen zeiden dat het te veel wordt en dat het niet kan. Wel dat het soms wat lastiger wordt. Je vraagt toch allemaal om die ene euro."
Heel flauw gezegd: we hebben honderden ziektes in Nederland. Waarom zou je voor de ene wel en voor de andere niet in beweging komen?
Affiniteit
Volgens Thomas Sanders (Arena Moves) spelen ook andere redenen een rol bij de deelname aan sportevenementen voor het goede doel. Dit weekend organiseert hij Arena Moves in de Amsterdam Arena om geld in te zamelen tegen MS. "Mensen lopen voor het goede doel en voor de uitdaging."
"Daar zit ook voor ons gelijk de uitdaging. Het evenement moet niet in een kringetje rondom de ziekte blijven, maar moet mensen enthousiasmeren om in beweging te komen voor iets waar ze niet direct affiniteit misschien mee hebben. Heel flauw gezegd: we hebben honderden ziektes in Nederland. Waarom zou je voor de ene wel en voor de andere niet in beweging komen?", stelt Sanders.
Hij wil mensen met zijn evenementen ook een bepaalde belevenis meegeven. "Ik denk dat mensen in het algemeen ook steeds meer een beleving willen ervaren. Als je mensen buiten de ziekte wil aanspreken, dan zul je zelf iets moeten bieden."
Jongeren zijn een belangrijke doelgroep die Sanders met Arena Moves wil aanspreken. "Zodra je hun betrokkenheid hebt, gaan ze ver voor je. Ik denk wel dat ze tegenwoordig veel prikkels hebben. Je moet dus iets extra’s doen om hun interesse te wekken."
Hoogleraar Schuyt zegt dat ook het goede doel waarvoor wordt gesport een belangrijke reden is. "Het doel moet niet tegenstrijdig zijn. In moeilijke oorlogssituaties waar je geld gaat ophalen, denkt iedereen: 'Daar worden toch wapens van gekocht. Moeten we daar wel aan meedoen?' Het moet een onbesproken en niet-politiek doel zijn."
Bekende Nederlanders
Ter ondersteuning van veel goede doelen bieden bekende Nederlanders zich aan om het evenement meer onder de aandacht te brengen in de media. De hoogleraar Filantropie legt uit dat dit twee kanten op werkt.
"De ambassadeur kan bijvoorbeeld al mooi zingen, en dan blijkt het ook nog een goed mens te zijn. Het hoogste wat een mens kan bereiken is dat die maatschappelijk een hoog aanzien heeft, namelijk dat hij of zij zich inzet voor goede doelen. Vaak gebruiken mensen ook goede doelen om hun menselijke prestige en aanzien te kunnen verhogen."
Sanders van Arena Moves gelooft niet zozeer in ambassadeurs, maar denkt dat het zeker bijdraagt aan evenementen. "Het is een beetje een overtrokken begrip. Maar veel mensen worden daar enthousiast van en komen daarom ook in beweging. Ik denk dat het altijd helpt, omdat een mens nu eenmaal zo in elkaar steekt. Ik vind dat we om de evenementen vooral niet al te moeilijk moeten doen en dat het vooral over enthousiasme hoort te gaan."
Volgens Meijer van KWF is niet iedere BN’er geschikt om bij te dragen aan een evenement van de stichting. "We zoeken niet een bekende Nederlander om het bekende Nederlanderschap, maar wel iemand met een verhaal. Een persoon die iemand heeft verloren of zelf met kanker te maken heeft. Het moet wel echt zijn."
Toekomst
De elementen saamhorigheid, bijdragen aan maatschappelijke doelen, groepsdruk, voorbeeldrollen en de uitdaging zullen dus in die zin ook bij toekomstige evenementen een grote rol blijven spelen.
Schuyt vermoedt wel dat de hele invulling van het bijdragen aan goede doelen gaat veranderen. "De hele digitale manier van geven zal toenemen. Dan is er ineens een issue en dan zal via Facebook en LinkedIn geld worden opgehaald."
"Het wordt meer een snelle actie op een projectachtige wijze. De grote instituten zoals KWF en de Nierstichting moeten elke keer blijven zorgen dat ze goede en belangrijke producten en successen kunnen laten zien. Mensen geven bewust aan een goed doel. Dat blijft echt wel", besluit hij.