Duitsland kan miljoenenboetes aan Facebook opleggen voor haatberichten

Het Duitse parlement heeft een wet aangenomen waardoor de Duitse overheid bedrijven als Google, Facebook en Twitter miljoenenboetes kan opleggen als zij niet binnen 24 uur haatberichten of nepnieuws van hun platforms verwijderen. Boetes kunnen oplopen tot 50 miljoen euro.

De wet, waar een meerderheid van CDU/CSU en SPD in de Bundestag voor heeft gestemd, is bedoeld om de verspreiding van nepnieuws, haatberichten en andere berichten met 'criminele inhoud' tegen te gaan. Dit laatste omvat smaad, laster, het publiekelijk aanzetten tot strafbare feiten, opruiing, bedreiging, kinderporno en terroristische misdrijven. De wet is vanaf oktober van kracht.

Als berichten onmiskenbaar strafbaar zijn, moeten de platforms ze binnen 24 uur na een melding verwijderen. Sociale netwerken moeten een duidelijke en makkelijk vindbare meldingsprocedure aanbieden waarmee gebruikers dit soort berichten kunnen aandragen. Inhoud die niet overduidelijk onrechtmatig is, moet binnen zeven dagen worden beoordeeld. Reageert een bedrijf niet of onvoldoende op een melding, dan kan de verantwoordelijke persoon binnen de onderneming een boete van maximaal vijf miljoen euro opgelegd krijgen, terwijl het bedrijf zelf een boete van tot aan vijftig miljoen euro riskeert.

Het wetsvoorstel is onlangs nog wel op een belangrijk punt gewijzigd. De socialemediabedrijven hoeven niet in alle gevallen zelf te beslissen over twijfelgevallen, waarbij het niet evident is of de inhoud daadwerkelijk onrechtmatig of strafbaar is. In zulke gevallen kan het platform een melding maken bij een nieuwe onafhankelijke overheidsinstantie, die dan toezicht kan houden op de beslissing van het wel of niet verwijderen. Deze overheidsinstantie valt onder het Duitse minister van Justitie.

Facebook heeft deze wet eerder bekritiseerd. Het bedrijf stelt dat internetbedrijven op deze manier paranoïde worden en in veel twijfelgevallen ook legale content zullen verwijderen, uit angst voor de hoge boetes. Facebook vindt de hoogte van eventuele boetes disproportioneel hoog en stelt dat de wet in feite de verantwoordelijkheid voor het nemen van complexe juridische afwegingen overhevelt aan bedrijven, iets dat volgens Facebook juist aan overheidsinstanties is. De wet zou ook in strijd met de Duitse grondwet en EU-recht zijn.

Het voorstel geeft particulieren die klagen over bijvoorbeeld smaad, de mogelijkheid om via providers de identiteit te achterhalen van degene die de berichten heeft geplaatst. In het voorstel is opgenomen dat dit via de rechter moet gebeuren.