Musea introduceren rondleidingen voor en door doven

'Het is zo belangrijk dat kunst en cultuur toegankelijker wordt voor dove en slechthorende mensen," zegt Roos Wattel van organisatie Wat telt!. Samen met haar zus Martine - beiden zijn doof - heeft Wattel de organisatie in het leven geroepen om een brug te slaan tussen de horende maatschappij en dove mensen.

Wattel: "De kunst en cultuureducatie aan dove mensen is vaak onder de maat. De nadruk op dovenscholen ligt namelijk op het leren lezen, schrijven en spreken van de Nederlandse taal."

Als doven dan naar een museum gaan, hebben ze dus weinig kennis en informatie over kunst en cultuur. Hoewel dove mensen prima kunnen kijken met hun ogen, missen ze in musea veel informatie. Zo kunnen ze geen audiotour gebruiken en ook geen rondleiding door een gids volgen, omdat ze het niet kunnen verstaan.

Moedertaal
Wattel: "Natuurlijk staan er bordjes met informatie bij sommige kunstwerken, maar die informatie is lang niet altijd duidelijk voor dove mensen. Niet het Nederlands is onze moedertaal, dat is de Nederlandse gebarentaal. Het lezen van Nederlands is vergelijkbaar met het lezen van bijvoorbeeld Frans. Het is toch lastiger iets helemaal goed te begrijpen in een vreemde taal."

Foam biedt sinds 2006 rondleidingen aan voor dove en slechthorende bezoekers, in hun eigen taal. Het initiatief voor Musea in Gebaren, zoals het project heet, is een logische volgende stap, vindt Maren Siebert, hoofd educatie bij Foam.

In samenwerking met Wat telt! heeft Foam een trainingsprogramma opgesteld voor de nieuwe gidsen. "Bij de doven die reageerden op de vacature voor gids hebben we natuurlijk eerst gekeken naar bepaalde vaardigheden. Zo is het belangrijk dat ze gebarentaal uitstekend beheersen en goed kunnen presenteren. Vervolgens kregen de geselecteerde sollicitanten een trainingsprogramma."

Dovencultuur
Het opleidingstraject voor doven bij Foam begon in maart. De meeste van deze gidsen zijn tussen de 18 en 30 jaar oud. Tijdens het programma worden ze opgeleid om in verschillende Amsterdamse musea rondleidingen te geven. Eén van de nieuwe gidsen is Maaike Ferf Jentik (27). "Ik was eigenlijk niet zo'n museumtype, maar presenteren vind ik wel leuk. Ik verveelde me altijd dood in musea omdat ik het niet snapte."

Siebert: "Afhankelijk van de interesses en achtergrond van de gidsen, gaan ze bij de verschillende musea aan de slag."

In het Rijksmuseum, Eye Filmmuseum, het Tropenmuseum, het Van Gogh Museum, de Nieuwe Kerk, het Stedelijk Museum, de Hermitage Amsterdam en in het Joods Cultureel Kwartier zijn binnenkort rondleidingen in gebarentaal.

Nadat de gidsen het trainingsprogramma van Foam en Wat telt! hebben gevolgd krijgen ze ook een training bij het museum waar zij gaan rondleiden. "Bij Foam geven we ook een cursus Dovencultuur aan de museummedewerkers zodat ze meer inzicht krijgen in de achtergrond, taal en cultuur van dove mensen. Hierdoor kunnen ze beter samenwerken met de dove museumgidsen."

In september starten de rondleidingen in de negen musea.