Direct naar artikelinhoud

Gevangenissen bestrijden agressie met supplementen

Het ministerie van Justitie gaat vanaf volgend jaar gedetineerden in zeven instellingen voedingsupplementen verstrekken in een poging hun agressie te beteugelen. Justitie is na twee succesvolle experimenten in gevangenissen overtuigd van het nut van gezonde voeding in de strijd tegen gewelddadig gedrag. Nederland loopt daarmee wereldwijd voorop: nergens krijgen gevangenen van overheidswege voedingssupplementen met zo'n bijzonder doel.

Gevangeniseten.Beeld Jiri Buller

In het kielzog daarvan onderzoeken Leidse wetenschappers of ook langdurig opgenomen psychiatrische patiënten minder agressief gedrag vertonen door betere voeding: volgend jaar beginnen ze aan een studie onder tweehonderd patiënten in veertien ggz-klinieken.

Gevangenen en patiënten met een psychiatrische stoornis eten vaak ongezond waardoor zij mogelijk te weinig voedingsstoffen binnenkrijgen. Supplementen kunnen dat tekort aanvullen, wat de werking van hun hersenen en hun gedrag wellicht ten goede komt.

Als een menu van vet en suiker ons lijf uitwoont, kunnen onze hersenen daar dan ook zo'n opdonder van krijgen dat ons gedrag erdoor verandert? En kan een gezond dieet dat dan herstellen? Wetenschappers buigen zich in de Volkskrant over de relatie tussen voeding en gedrag.

Justitie borduurt voort op wetenschappelijke onderzoek in een Britse jeugdgevangenis en in Nederlandse inrichtingen. Daaruit bleek dat gedetineerden die supplementen slikken minder geweld plegen. 'Wij maken als eerste land de stap van laboratorium naar praktijk', zegt Ap Zaalberg, onderzoeker bij het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Zaalberg voerde het Nederlandse gevangenisonderzoek uit en promoveerde onlangs op zijn bevindingen aan de Radboud Universiteit.

Onder wetenschappers is de invloed van voeding op gedrag omstreden. Onderzoek is niet altijd goed van opzet en levert geen eenduidig bewijs op. Voedingswetenschappers van Wageningen Universiteit hebben twijfels over het gevangenisonderzoek. Onduidelijk is of bij de gevangenen sprake was van een gebrek aan voedingsstoffen en of de supplementen dat hebben aangevuld. De studie bij de psychiatrische patiënten krijgt wel hun steun. Van de patiënten wordt twee keer het bloed onderzocht op gehaltes aan voedingsstoffen.

Agressie is een probleem in gevangenissen en ggz-instellingen. Een kwart van de medewerkers in penitentiaire inrichtingen krijgt te maken met fysiek geweld van gedetineerden. Leidse onderzoekers telden vorig jaar het aantal incidenten op drie opnameafdelingen en kwamen uit op 112 incidenten per patiënt per jaar. Ze berekenden dat een incident gemiddeld 80 euro kost. Zo kunnen ze straks nagaan of het gebruik van voedingssupplementen kosteneffectief is. De supplementen kosten minder dan een euro per patiënt per dag. Neuropsycholoog Anke Schat: 'Als ze leiden tot minder agressie of een kortere opnameduur, levert dat geld op.'

Onduidelijk is of bij de gevangenen sprake was van een gebrek aan voedingsstoffen en of de supplementen dat hebben aangevuld