Obama in Kenia: 'Geen excuus om vrouw als tweederangsburger te behandelen'
'Genoeg is genoeg.' Met die simpele zin vatte Barack Obama, de naar eigen zeggen 'eerste Keniaans-Amerikaanse president' van de VS, zondag zijn bezoek aan het land van zijn vader samen. Hij wil Kenia en Afrika voor de moderniteit laten kiezen. 'Dat iets een traditie is, betekent nog niet dat het goed is.'
Obama vond bij zijn luisteraars, in een sportzaal van het Kasarani-stadion in de Keniaanse hoofdstad, een zeer gewillig gehoor. Bij de burgers althans, zoals de jongeren en vrouwen voor wie hij speciaal aandacht vroeg. Keniaanse politici, met name de parlementariërs, luisterden een stuk minder vrolijk toe.
In zijn speech veroordeelde de Amerikaanse president de genitale verminking van vrouwen en stelde hij dat er geen excuus is om vrouwen als tweederangsburgers te behandelen.
Minder dan 48 uur was Obama in Kenia. Voor het eerst als president, en als eerste zittende Amerikaanse president. Vóór zijn bezoek bestond in Nairobi veel scepsis over de overlast die de veiligheidsmaatregelen zouden geven. Maar de deur van Air Force One was vrijdagavond nog maar net open, of vrijwel elke Keniaan toonde zich opgetogen en trots over de thuiskomst van 'de zoon'.
Loyale Amerikaanse vriend
De halve Afrikaan Obama bezocht als president het continent drie keer eerder. Veel speciale aandacht voor Afrika heeft zijn buitenlandbeleid niet gekend. Maar met het bezoek aan Kenia (en in de komende twee dagen Ethiopië) betoonde hij zich als een loyale Amerikaanse vriend: iemand die zijn liefde toont, maar juist ook om die reden de kritiek niet schuwt.
De kern van het Afrikabeleid van Obama is niet veel anders dan dat van zijn voorgangers. Hij wil zaken doen, maar niet op de manier waarop China de afgelopen jaren het continent heeft veroverd. De Verenigde Staten blijven geloven in een combinatie van ondernemerschap en democratie. Barack Obama bracht in Kenia die opvatting scherper dan ooit naar voren.
Tekst loopt onder foto door.
Geen taboes
En schuwde daarbij geen taboes. In de persconferentie met president Uhuru Kenyatta nam hij opnieuw expliciet stelling voor gelijke rechten voor iedereen, dus ook voor homo's en lesbiennes. Kenyatta kon weinig anders doen dan wijzen op cultuurverschillen en aangeven dat een land als Kenia 'op het moment' andere prioriteiten kent. Maar dat iedereen die woorden live op televisie kon volgen, moet zeker als winst worden gezien.
Ook de kern van veel van Kenia's en Afrika's problemen, de corruptie, ging Obama direct te lijf. Met talloze, aan het Afrikaanse leven ontleende voorbeelden maakte hij duidelijk hoe corruptie 'de belangrijkste hindernis' vormt voor zowel economische ontwikkeling als goed bestuur. Het is overigens een opvatting die president Kenyatta zegt met Obama te delen - hoe anders de Keniaanse praktijk vaak ook uitpakt.
Tekst loopt onder foto door.
Les over terrorisme
Voor de strijd tegen het terrorisme had Obama nog een extra les. De VS zijn in de oorlog tegen de islamitische terreurbeweging al-Shabaab voor Kenia een zeer belangrijke partner. Maar dat betekent niet, aldus Obama, dat de strijd een excuus mag worden om burgerrechten te ondermijnen.
Veel mensen vreesden dat al-Shabaab tijdens het bezoek van Obama in Kenia opnieuw een aanslag zou plegen. Dat gebeurde niet, tot opluchting van de vele duizenden Keniaanse en Amerikaanse veiligheidsagenten. Maar zo ongeveer op het moment dat Obama opsteeg, liet al-Shabaab in de Somalische hoofdstad Mogadishu een zware bom ontploffen.
Tijdens het bezoek van de president werd er niet alleen vergaderd en gespeecht. Zie hieronder hoe Obama danst op de Lipala, Kenia's populairste dans.