'Israël waarschuwde VS dat Russische hackers via Kaspersky-software spioneerden'

Israël waarschuwde de VS dat Russische hackers Kaspersky-producten gebruikten om informatie te stelen, onder meer van de NSA. Dat meldt The New York Times op basis van eigen bronnen. De activiteiten werden ontdekt doordat Israël zichzelf toegang zou hebben verschaft tot Kaspersky.

Rusland was in staat om documenten van de NSA te stelen doordat een medewerker deze had opgeslagen op een thuis-pc waarop de beveiligingssoftware van het Russische bedrijf was geïnstalleerd, aldus de krant die zich beroept op bronnen binnen de Amerikaanse overheid. Het land gebruikte de software, die wordt gebruikt door 400 miljoen mensen, mogelijk om nog meer informatie te vergaren. Het is niet bekend of dat is gebeurd. Israël waarschuwde de VS nadat het de activiteiten binnen Kaspersky had ontdekt, doordat het in 2014 zelf toegang zou hebben verkregen tot het bedrijfsnetwerk.

Vorige week meldde The Wall Street Journal al met verwijzing naar eigen bronnen dat de hack op de NSA-onderaannemer in 2015 zou hebben plaatsgevonden via software van Kaspersky. De krant haalde deskundigen aan die claimen dat de beveiligingssuite mogelijk NSA-data als potentieel kwaadaardige code identificeerde. Het Russische beveiligingsbedrijf ontkent tegenover The New York Times dat het van de beschreven Russische activiteiten wist of dat het daarin assisteerde. Het zegt dat het nooit landen zou bijstaan in hun spionage. Verder vroeg het om 'relevante, verifieerbare informatie waarmee het zo snel mogelijk een onderzoek kan instellen'. Ceo Eugene Kaspersky zei woensdag dat er een intern onderzoek zal plaatsvinden.

Kaspersky ontdekte in 2015 dat Israëlische hackers zijn bedrijfsnetwerk waren binnengedrongen, vervolgt de krant. In dat jaar publiceerde het bedrijf een eigen rapport over zijn bevindingen. Destijds zei het dat het om een geavanceerde aanval ging waarbij de aanvallers drie zerodays gebruikten. Het verwees niet direct naar een verantwoordelijke partij, maar stelde dat het ging om de makers van de Duqu-malware. De malware die Kaspersky trof noemde het daarom Duqu 2.0. De Duqu-malware zou bovendien afkomstig zijn van de makers van Stuxnet, dat wordt toegeschreven aan de VS en Israël.

De krant zegt dat de informatie uit de Israëlische hack voor een groot deel de reden was dat de Amerikaanse overheid onlangs besloot om het gebruik van Kaspersky-software te stoppen. Als reden noemde de overheid mogelijke banden met Russische inlichtingendiensten. In de loop van de tijd zou de software onder meer zijn gebruikt door zowel de ministeries van Defensie en Justitie als de luchtmacht en marine.

Door Sander van Voorst

Nieuwsredacteur

11-10-2017 • 10:24

152 Linkedin Whatsapp

Submitter: Anonymoussaurus

Lees meer

Reacties (152)

152
118
70
7
0
25
Wijzig sortering
Nadat ik de thread hierover op HN tegen kwam dacht ik bij mezelf: zijn er ook AV bedrijven die niet uit VS / Rusland / VK komen? En het blijken er best veel te zijn! Wist zelf alleen van Avast dat ze Europees zijn, maar hier is de lijst:

Czech Republic: AVAST, AVG, TrustPort
Finland: F-Secure
Germany: Avira, G-Data
Iceland: FRISK (F-PROT)
Romania: Bitdefender
Slovakia: ESET
Spain: PANDA security

Doe er mee wat je wil :) Was vooral zelf benieuwd

[Reactie gewijzigd door ApexAlpha op 11 oktober 2017 11:20]

Hier heb je een overzicht:
https://www.av-comparativ...c_datasending_2014_en.pdf
https://gathering.tweaker...message/46224795#46224795

Veel virusscanners hebben dus privacy policies waar je voor moet uitkijken.
zijn er ook AV bedrijven die niet uit VS / Rusland / VK komen?
De vraag is: maakt het uit?
Deze bedrijven kunnen net zo goed gehackt worden door de Russen / Amerikanen / Israeli's.

De belangrijke vragen zijn hoeveel vertrouwen je hebt in een bedrijf dat ze zichzelf beveiligen kunnen en dat ze niet onder een hoedje spelen met een of andere overheid.
Die inschatting kan een normaal mens niet zelf maken.
En als secundaire scanner is er hitman pro, dat is volgens mij Nederlands?
Vroeger hadden we een Nederlandse anti-virus, Thunderbyte, maar die werd in 1998 over genomen door Norman uit Noorwegen. Die is vervolgens weer overgenomen door AVG.
Destijds was Thunderbyte toch een goed anti virus product, maar ja, destijds had je nog echte virussen, en niet die wormen en andere malware van tegenwoordig.
Aanvankelijk was het op basis van een hardware ISA-kaart, de softwareversie kwam pas later :)
Frans was onze buurman :D
Die zijn overgenomen door het Britse Sophos.

Ik heb die AV expres uit de lijst gelaten gezien de gedragingen van de overheid op dit gebied van het VK in het verleden.
Hey mooi lijstje, en stuk voor stuk beter ook dan norton/kaspersky en consorten.
Dan ga ik voor Iceland met F-PROT want die zitten niet in de EU.
Buiten dat ik me afvraag of dat ze meteen de beste maakt: IJsland is kandidaat-lidstaat van de EU (zij het dat de onderhandelingen 4 jaar stilgelegen hebben n.a.v. de bankencrisis). Verder zijn er tal van verdragen tussen IJsland en de EU, dus als je denkt dat je dan per se veilig zou zitten lijkt me niet echt een veilige stelling.

Daarnaast moet je denk ik niet uit het oog verliezen wat het doel van een virusscanner is en of het product ook aan die doelstelling voldoet. F-PROT is volgens diverse vergelijkers een middelmatig product: niet slecht, maar zeker ook geen topper. Als je je dus zorgen maakt over je data is het nogal paradoxaal om dus voor een middelmatig product te kiezen om je data te beschermen. ;)
Prot is een Gallisisme dat in Vlaanderen veel wordt gebruikt. Vooral om die reden zou ik hel al niet doen vanwege de negatieve bijklank.
gebruik al JAREN ESET, zeer tevreden.. F-secure is BTW (last time I checked) de hoofdmoot van de ziggo antivirus pakket dienst.
Hmm ik gebruik Kaspersky anti-virus (betaald) is dat nu niet meer veilig dan ??
Je moet voor jezelf bepalen of je een voorziening veilig genoeg vindt. Veiligheid is namelijk geen zwart-wit vergelijking, het is een risico inschatting.

Een client-side antivirus pakket heeft een hoofddoel: het beschermen van je bestanden tegen malware. Dat doet het pakket enerzijds door schrijfacties te filteren _voordat_ het bestand fysiek naar de lokale opslag wordt weggeschreven. En anderzijds door patroonherkenning in bestanden bij leesacties op bestanden op de lokale opslag.

Kaspersky antivirus doet dat zoals de meeste antivirus leveranciers doen: ze houden een actuele lijst van malware fingerprints bij, en haken in op low-level functies in het operating systeem om transparant, dus zonder dat de eindgebruiker er iets van merkt, die filteracties op lees- en schrijfbewerkingen uit te kunnen voeren.

Daarnaast kan het pakket dus fingerprints downloaden, en malware uploaden, naar Kaspersky. Dit alles om de lijst van fingerprints zo actueel mogelijk te houden.

Die lijst van fingerprints is namelijk het onderscheidende onderdeel van een antimalware pakket. Deze moet zeer actueel zijn (om zero days te kunnen detecteren) en compleet genoeg zijn. En dit zijn meteen 2 factoren die je mee moet nemen in je risico inschatting, aan de positieve zijde van de balans. Andere factoren aan de positieve zijde zijn zaken zoals gebruikersvriendelijkheid, featurecompleetheid enzovoort.

Aan de negatieve zijde van de balans zitten echter de applicatiefuncties die niet, of minder, met de core functionaliteit van de applicatie te maken hebben. Als voorbeeld: inhaken op de low level functies van het operating systeem is leuk omdat de gebruiker niet lastig gevallen wordt met vragen zoals: "kasperksy wil nu bestand XYZ scannen. mag dat?" Maar als je een applicatie voor deze functionaliteit carte blanche geeft heb je vervolgens ook geen zicht meer op het feit dat zo'n applicatie misschien _meer bestanden_ dan nodig kan inzien.

Dus .. leesrechten op bestanden voor fingerprinting-doeleinden, of leesrechten om gegevens in te kunnen zien?

Of .. uploadrechten om nieuw gevonden malware naar kaspersky te sturen zodat zij de wereld kunnen voorzien van nieuwe fingerprints, of uploadrechten om willekeurige belangrijke bestanden te exfiltreren naar kaspersky.

Van Kaspersky is nu gezegd dat hun software een achterdeurtje bevat, zodat Kaspersky, of misschien wel de Russische overheid, mee kan kijken via de antivirus client. Stel dat het waar is, hoe erg vind jij het dat zij dat kunnen doen?

En stel je gebruikt een antivirus pakket van een andere leverancier. In hoeverre verdenk jij die leverancier van een achterdeur; wie kan er gebruik van maken, en hoe erg vind je dat dan?

[Reactie gewijzigd door DrClaw op 11 oktober 2017 11:50]

Tenzij ze de gedecrypte/gedecompilede code van die backdoor laten zien en/of logs die laten zien dat er gebruikt van gemaakt word heb ik een beetje mijn twijfels.

Anonieme bronnen, gevat in de woorden van leken (geeft ook weer een leuk excuus, "zo was het niet bedoelt") met wat speculatie van analisten is alles wat we hebben.
Anoniem: 310408
@c0de111 oktober 2017 11:14
Hmm ik gebruik Kaspersky anti-virus (betaald) is dat nu niet meer veilig dan ??
Het is wel veilig. Zelfs al zou (en persoonlijk ben ik daar wel van overtuigd) de Russische overheid Kaspersky gebruiken om te spioneren, is dat alleen nuttig als het als consumentenproduct goed is. Anders gebruikt niemand het tenslotte.

Feit blijft wel dat je software gebruikt waarvan je met behoorlijke zekerheid weet dat door de Russische overheid verordonneerde delen bevat. Van andere software (en andere overheden) kan je dat vermoeden maar wel met een andere mate van zekerheid. Maar omdat het hier beveligingsoftware betrefd die toegang heeft tot elk deel van je hardware, software en files, zal ik nooit Kaspersky gebruiken.
Maar dat geldt voor alle AV software, ook Windows Defender (hoewel Windows daar sowieso bij kan).
Vergeleken bij dual_ec_drbg en rsa is wat we weten van AVG toch veel meer gebakken lucht.
Door Russische overheid bevolen onderdelen in Kaspersky? LOL. Feiten graag, want volgens mij looop je hier een boel gebakken lucht te verkopen.
Ik gebruik het ook. En ik maak nog geen zorgen.
Normaal ben ik niet zo voor complot theorieën, maar stel dat Kasperky zo goed is dat Israël en NSA er last van hebben bij het hacken van andermans systemen, dan is er natuurlijk alles aangelegen om Kaspersky op de zwarte lijst te laten zetten. Zie ook CAPSLOCK2000 hierboven.

Stel dat Kaspersky dit bewust zou doen bij de NSA, dan weten zeker dat dit vroeger of later ontdekt zou worden, met alle gevolgen van die. Ze zouden hun eigen graf graven.
Ik denk meer dat CAPSLOCK2000 gelijk heeft en dat braaf de NSA malware geupload is. Niet om de NSA, maar vanwege de aard van het beestje.
Dit voelt voor mij idd eerder op kinderachtig gedrag... Kaspersky beschuldigd een toevallig Amerikaans /Israëlische groepering en nu komen alle beschuldigingen weer terug. Toevallig van die 2 partijen.

Ik kan er wel om lachen alleen zonde dat veel mensen niet zo ver nadenken en mee roepen met de negativiteit richting Rusland (niet onterecht maar Amerika, Israel en veel andere zijn ook niet te vertrouwen)
Hmm ik gebruik Kaspersky anti-virus (betaald) is dat nu niet meer veilig dan ??
Zeker wel, want de Russen beschermen jou tegen de Amerika en Israël (die Stuxnet hebben gemaakt) ;)

[Reactie gewijzigd door Dark Angel 58 op 11 oktober 2017 11:29]

Precies hoe ik denk. Ik gebruik android. Die Amerikaanse software gebruik ik het liefst op een Chinese Xiaomi met Europese antivirus. Risico beetje spreiden :)
Hmm ik gebruik Kaspersky anti-virus (betaald) is dat nu niet meer veilig dan ??
Veilig gevoel is aan jou. Maar misschien kun je nu een een paar plug-ins op de kop tikken zodat je mee kunt spioneren tegen anti-Russen. ? ;) :'(
Toch blijft dit verhaal vreemd, heel veel informatie komt naar buiten maar allemaal via anonieme bronnen. Kaspersky heeft nu al heel vaak aangegeven dat ze de onderbouwing van deze beschuldigingen willen. Ze hebben zelf ontdekt dat ze gehacked waren en hier een goed document over geschreven. Kaspersky is altijd de partij geweest die als eerste de hacks van de NSA/CIA vonden en dat steekt natuurlijk, maar dan moet de NSA/CIA ook nu met bewijs komen dat er misbruik werd gemaakt van de software van Kaspersky.

Als ze gewoon melden met welk product / versie er misbruik is gemaakt dan is het zelfs voor een journalist te controleren of er een backdoor in zat.

Nu gaat iedereen weer roepen dat ze wellicht een aangepaste versie hebben of een aanpassing op afstand kunnen doen, echter is dit informatie van horen zeggen in de Amerikaanse media. Kortom kom met bewijs en Kaspersky kan de tent sluiten of zeg dat dit politiek gestuurd is als wraak voor het ontdekken van de NSA/CIA tools.

De Israëli wilde wel erg graag bij Kaspersky naar binnen, ze hebben daarvoor 3 zeroday's opgeofferd. Je weet immers dat Kasersky de hack zal ontdekken en dan de informatie ook heeft. Moet een dure beslissing geweest zijn van hogere hand!

Daarnaast ben ik wel benieuwd waarom ze op dat bedrijfsnetwerk wilde, wilde ze de code hebben om zo eigen tools ontzichtbaar te kunnen maken? Wilde ze de code om eigen tools te kunnen injecteren om zo mee te liften naar andere klanten van Kaspersky (NSA ???), wilde ze een verband aantonen voor de Amerikanen tussen hacks en Kaspersky/Rusland?

[Reactie gewijzigd door 4Reload op 11 oktober 2017 10:43]

Anoniem: 905883
@4Reload11 oktober 2017 12:38
Ik vind het vreemd dat er bewezen is dat Israël Kaspersky geïnfiltreerd heeft, maar dat er nu zonder duidelijk hard bewijs naar de Russen wordt gewezen.
Als er hard bewijs was, dan zal deze zaak toch wel hard gemaakt worden?
Wat mij opvalt is dat er de laatste tijd veel modder naar de Russen gegooid word, maar dat er maar weinig tot geen bewijs getoond wordt.
Andersom is toch niet anders. De Amerikanen worden ook van alles beschuldigd en daar is ook lang niet altijd hard bewijs voor. En nee de Russen zijn echt geen haar beter dan de Amerikanen, dus als we het hebben over infiltreren in andermans systemen, backdoors en misbruik zwakheden in software dan kan je beide in 1 adem noemen.

Nou zal een NSA of welke inlichtingendienst jou nooit voorzien van hard bewijs... gaat niet gebeuren.
Misschien willen ze gewoon Kaspersky gewoon zwart maken zodat iedereen overstapt op mcafee of consoorten. Daarvan heeft de NSA misschien meer backdoors/zero days beschikbaar.
Daarnaast wordt de Kasperksy misschien massaal gebruikt door de Russische overheid.

Ach ja. Het zal me worst wezen. Zolang je niet bij de overheid of een high-tech bedrijf werkt zal het vooral google en consoorten zijn die meer interesse hebben in jou dan de NSA.
Het is al jaren hetzelfde liedje, ze laten geen kans onbenut om Kaspersky zwart te maken maar het eerste bewijs moet nog steeds komen.
Uit gelekte documenten blijkt dat ze vooral schrik hebben dat Kasperksy een gevaar voor hun geheime operaties betreft.

Zolang ze enkel roepen zonder inhoud iedereen aan de Kaspersky, daar weet ik zeker van dat er middelen nog moeite gespaard word om hun te ontmaskeren mochten we toch verkeerd zitten
Het was natuurlijk een kwestie van tijd tot dat Kaspersky WEER in verkeerd licht kwam.
Dit was al een keer eerder het geval en iedereen snapt wel dat het voor de hand ligt zo'n breed gebruikt product te misbruiken (raakvlak van 400 miljoen).
(Link)

Probleem met dit soor zaken is dat je niet weet of een software bewust of onbewust misbruikt wordt door de maker.
Een ding is zeker, Russen komen nu wat negatiever in het nieuws maar vraagt iemand zich af of het goed is wat Israel in dit geval aan het doen is?
Ik weet niet wie ik van de drie minder vertrouw en wantrouw.
Maar als ik een top 3 zou maken dan denk ik dan Israel op nr 1 staat, op twee Ruskies en iedereens favoriet en grootste zeiker allround VS op nr 3.
Het was natuurlijk een kwestie van tijd tot dat Kaspersky WEER in verkeerd licht kwam.
Het gaat om hetzelfde incident dat ze maar blijven herhalen. Ik geloof het eerlijk gezegd niet. Er is een veel eenvoudigere verklaring die alles verklaard. Kaspersky heeft een cloud-feature waarbij verdachte bestanden naar de cloud worden gestuurd voor nadere inspectie. Die feature heeft bestanden van de NSA herkent omdat er malware in zat en heeft ze vervolgens braaf naar de cloud gestuurd.
Nu vind ik die feature persoonlijk een erg slecht idee, juist om deze reden, maar dat is niet uniek aan Kaspersky, zo'n beetje alle software in die sector doet dat. Kaspersky heeft een uitstekende reputatie, deels ook omdat ze niet onder controle van de Amerikanen staan en dus geen uitzonderingen maken voor NSA-virussen. Ik vrees dat het een propaganda-campagne is om dat vervelende Kaspersky kapot te maken zodat ze ophouden met de NSA tegen te werken.

Naar het grote plaatje kijken is het onvoorstelbaar dat we closed source software gebruiken op belangrijke computersystemen. Geen enkel land kan alles alleen doen. Je bent altijd afhankelijk van software en programmeurs uit andere landen. De enige manier om die te vertrouwen is om de broncode te inspecteren en zelf te compileren. Als je een grensoverschrijdend project hebt is open source de enige manier om elkaar te vertrouwen en iedereen eerlijk te houden.

Kort door de bocht: ik zou geen enkele virusscanner willen draaien die alleen is goedgekeurd door Amerika of Rusland, dan bestaat het risico dat de geheime dienst zich er mee heeft bemoeit. Een virusscanner die door zowel Amerika als Rusland wordt goedgekeurd zou ik dan weer wel vertrouwen. Als de experts van beide landen niks hebben kunnen vinden dan zal het wel in orde zijn (nog steeds geen garantie, maar beter dan dit wordt het toch niet).

[Reactie gewijzigd door CAPSLOCK2000 op 11 oktober 2017 11:29]

Je stuk over open source ben ik het mee eens. Zou je de opmerking over het kapot maken van Kaspersky kunnen onderbouwen?
Anoniem: 392841
@PTR11 oktober 2017 16:12
Niet degene naar wie je reageerde... maar... Kaspersky is afgelopen jaren regelmatig (een van de) hoofdrolspeler(s) geweest bij het ontdekken, identificeren en publiceren van details van wat NSA-malware bleek te zijn. Lijkt me daarom niet compleet onwaarschijnlijk, maar verre van zeker, dat dit een lastercampagne van de veiligheidsdiensten van de VS is.
"Ik vrees dat het een propaganda-campagne is om dat vervelende Kaspersky kapot te maken zodat ze ophouden met de NSA tegen te werken."

Mee eens.
Hier moest ik ook heel erg aan denken. Het is natuurlijk allemaal flauw. Als je als overheidsinstantie gebruik maakt van closed source, maar tja probeer dat maar af te dwingen bij je eigen mederwerkes thuis en andere 3e partijen waar je zaken mee doet
Israël gebruikt en ontwikkelt bewust sabotage software zoals Dequ / Stuxnet. Deze malware is gericht op (o.a. Siemens) PLC's waarmee in Nederland b.v. sluizen en bruggen bediend worden. Het Belgische Doel is een 'Siemens' centrale en waarschijnlijk ook gevoelig voor Israëlische sabotage. Als daar iets fout gaat bij ZW wind moet heel Nederland (!) ontruimd worden.
Ik zie hier vaak constant heel veel commentaar op de Amerikanen en dat ze alles aan elkaar liegen en proberen Russische bedrijven dwars te zitten, maar ik kan ze niet meer dan gelijk geven dat ze dergelijke software bannen.

Ik zeg niet dat de Amerikanen goede jongens zijn, maar de Russen evenmin. Dus als er software is waar je bedenkingen bij hebt, is bannen het enige wat je kan doen. Stel je voor als je het niet doet.... en later blijkt de software toch misbruikt te zijn.
Het is natuurlijk maar de vraag in hoeverre het verhaal waar is.
Rusland heeft voldoende vermogen om te hacken, het zou voor hen juist veel slimmer zijn om dat niet door middel van hun eigen beveiligingsbedrijven te doen, want daarmee snijdt je jezelf in de vingers. Er zijn voldoende andere mogelijkheden om te hacken, dat wordt regelmatig bewezen.
Nou de Russen en Amerikanen zijn er beide goed in. Volgens velen zouden de Amerikanen het niet laten on backdoors in software te krijgen, dus waarom zouden de Russen dat niet doen?
Ik vertrouw beide evenmin. Waarom zou Rusland het niet op deze manier uitvoeren? Het is een handige manier en gezien Kaspersky een grote jongen is, success gegarandeerd dat je resultaat haalt. en tot nu toe is het redelijk lang onder de rader gebleven. Dus prima gedaan.

Hacken heel leuk, maar geen garanties. Software misbruiken is echter wel een zeer interessant middel, ik zou zeggen dat dit misschien wel de beste manier is. Maar voor ons als gebruiker zeer zorgelijk.
Met die instelling ga ik er dus ook van uit dat je alles van Amerikaanse makelij bant? Microsoft? Google?
Rare opmerking. Er is natuurlijk een groot verschil tussen een consument die een product niet wenst te gebruiken, en een overheid die dat niet wenst voor zijn eigen afdelingen. OkselFris zegt helemaal niet dat hij Kaspersky niet zou gebruiken, hij zegt alleen dat hij begrijpt dat de Amerkaanse overheid dat niet doet.

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 11 oktober 2017 11:00]

Zoals oisyn ook al zegt, ik heb het niet over mij persoon, maar over de Amerikaanse overheid en hun reden om een leverancier te blokkeren.

Ikzelf zal diensten en software op hele andere gronden kiezen of uitsluiten. Op persoonlijke privacy.
Iedereen baseert zijn keuzes voor een leverancier wel op feiten, vermoedens of onderbuik gevoelens.
Een overheid is niet veel anders. Dus waarom een leverancier toelaten als je geen zekerheid hebt of zorgen omtrent hun diensten hebt?
Met die instelling ga ik er dus ook van uit dat je alles van Amerikaanse makelij bant? Microsoft? Google?
Dat is toch precies wat Rusland doet/wil doen? Ook dat is een begrijpelijke keuze. Niet dat het jouw keuze hoeft te zijn, of die van mij, maar we kunnen dit soort keuzes maken. Net zoals dat de VS geen software uit Rusland meer wil gebruiken en de Russen geen software uit de VS.

Maak keuzes, die vrijheid heb je.
Ik blijf het interessant vinden hoe zo'n relatief klein land als Israel op zoveel gebieden uitgebreidde controle heeft.
Een rijk land met hoge budgetten op defensie. Het valt inderdaad ook op dat Israël vaak in de media komt met IT gerelateerde zaken: hackers, bedrijven gespecialiseerd in gezichts- en spraakherkenning etc.
Ze zijn gewoon ontzettend goed met techniek en onderzoek. Ze hebben het potverdrie voor elkaar gekregen om wortels te verbouwen in de woestijn. En wij hier maar klagen als er een maandje geen regen valt en het 25 graden is XD.

Nee in israel gebeurt gewoon ontzettend veel op het gebied van R&D in heel verschillende vakgebieden. ICT, gezondheidszorg, wetenschappelijk onderzoek in de breedste zin van het woord en helaas ook oorlogsvoering.

Dat laatste is echter wel logisch als driekwart van je buren het niet zo goed met je voorhebben.

[Reactie gewijzigd door supersnathan94 op 11 oktober 2017 10:58]

Laten we maar niet hebben over de relatie met de buren, dat is een neerwaartse spiraal die volgens mij niemand (vreedzaam) kan oplossen helaas.

Israel weet ook dat technologie zeer belangrijk is en daarom hameren ze daar dan ook hard op dat gebied. Israel heeft de meeste wetenschapper, technici en ingenieurs per capita in de wereld. Als er een land is wat je zeker niet moet onderschatten is het wel Israel.

Weet nog dat er een oud collega ('blanke' Nederlander) een keer vertelde dat hij 20 jaar geleden een reis had gemaakt naar Israel toen hij nog jong (rond 20-25) was. Hij werd een week later opgepakt tijdens zijn reis in Israel. Hij werd meegenomen naar een kamertje met een landkaart van Israel en een man in een pak vroeg hem waar hij de afgelopen week allemaal was geweest. Hij moest elke restaurant/hotel/winkel benoemen en zij gingen die dan direct bellen om te bevestigen dat hij ook daar daadwerkelijk was geweest.

Nadat zijn alibi klopte werd hij vrijgelaten, maar sindsdien is hij extreem bang voor mensen uit Israel. Hij werd jaren later op een techniekbeurs benaderd door een Israelische vrouw die zijn contact gegevens wou om te praten over het product van zijn bedrijf. Hij gaf de gegevens van zijn collega aan haar door en vertelde dat zijn collega meer over het product wist dan hijzelf, aangezien hij niks te maken wou hebben met mensen uit Israel.
Ik ben een Nederlander, woon in Israel al vier jaar en ben nog nooit apart genomen om te vragen waar Ik wel niet allemaal ben geweest. Ik reis ook nog eens regelmatig vanuit Israel naar Nederland en terug, kom altijd zonder problemen door de douane heen. Ik ben niet in het bezit van een Israelisch paspoort, en ben zelfs niet joods. De bevolking van Israel is wat dat betreft altijd vriendelijk naar mij toe.

Ik stel voor om eens een vakantie te nemen naar Eilat of Tel aviv en echt Israel is een keer te proeven. Via via worden verhalen natuurlijk steeds maar gekker gemaakt he. ;)

[Reactie gewijzigd door eaxebx op 11 oktober 2017 11:54]

Dan moet je eens een wandelstok meenemen in je handbagage omdat je herstelt van een gebroken been. Dat was 5 jaar terug voldoende om een hogere security check te krijgen. Ironisch genoeg was die vlotter dan de standaard security.

Ander feit, ik behoorde tot een groep en de laatste 2 dagen hebben we met 2 wagens een roadtrip gedaan, één van onze mensen had een iets donkere huidskleur en de wagen waar hij inzat werd bij elke checkpoint onderworpen aan een "random" controle.

En zo ken ik nog enkele praktijk verhalen, maar ik geef je wel volledig gelijk dat ze doorgaans vriendelijk zijn.
Die “iets” donkere huidskleur in een reisgezelschap wat voornamelijk bestaat uit europese westerlingen is dan ook een reden dat wel te doen. Waarom? Omdat het opvalt.

Zo viel mijn pa ook op tijdens onze reis naar sri-lanka en dacht men dat ik zijn gids was. Waarom? Ik kom er oorspronkelijk vandaan en m’n pa is een twee meter lange blanke man uit het noorden van het land. Valt nogal op als je een halve meter groter bent. Mensen zijn ontzettend goed in het zien van patronen en kleine afwijkingen ervan.


In een land als israel is het heel normaal dat getintere personen in een groep extra onder de loep worden genomen.

Net als dat mannen met een baard en een jurk aan in het westen vaker zo’n random controle krijgen.
Die “iets” donkere huidskleur in een reisgezelschap wat voornamelijk bestaat uit europese westerlingen is dan ook een reden dat wel te doen. Waarom? Omdat het opvalt.
Dat is nu net het bezwaar. Er wordt gekeken naar uiterlijkheden waarbij mensen zich vooral laten leiden door alles wat anders is dan zij zelf. Het is niet gebaseerd op wetenschap maar op onderbuikgevoelens. Als je toestaat dat de overheid (zoals politie en douane) alleen handelen op grond van hun onderbuikgevoelens dan zet je de deur open voor willekeur en ongelijkheid. In praktijk resulteert dat al snel in racisme.
Dat is niet efficient en iedereen is slechter af, met als gevolg dat men roept om meer maatregelen, die vervolgens weer net zo inefficient worden ingezet tegen dezelfde onderdrukte minderheid.
In Israel doet men geen "random" controle, er wordt ongbeschaamd geprofileerd omdat het werkt en politiek correct zijn als je met mensen levens bezig bent alleen maar levens kost.
Het is nooit bewezen dat profileren werkt. Onlangs bleek dat ook weer uit een onderzoek in Nederland.
Het is een schijnveiligheid, niet meer en niet minder.
Nederland en Israel zijn twee volstrekt verschillende situaties, waarbij in Nederland wat men probeert te voorkomen ook iets heel anders is.

In Nederland heeft men het over het voorkomen van kleine criminaliteit etc., in Israel heb je het over het voorkomen van de volgende aanslag en het pakken van de terrorist die in het bovengenoemde geval misschien een lift pakte met de toeristen om zo ongecontroleerd voorbij een checkpoint te komen (vanuit de ogen van het veiligheids-personeel).

Het is zeker niet hermetisch maar de hoeveelheid aanslagen die op die manier wordt voorkomen is afgrijselijk hoog.
Dat is onzin. De situatie is niet anders de delicten zijn iets anders.
De vraag is of er onderzoeken zijn die bevestigen dat er meer voorkomen zou worden door profilering of door goed onderzoek.
Uit de onderzoeken die gedaan zijn blijkt nooit dat profilering werkt. Alleen al het simpele feit dat terroristen zich als gewone burgers gaan gedragen zou al voldoende moeten zijn om te overtuigen (zie 9/11 aanslagen).
Maar het werken met de onderbuik helaas populair maar weinig effectief.
De statistieken die elk jaar uitkomen van wat er is gestopt en gepakt in Israel liegen er niet om, maar ja als je liever politiek correct bent dan aanslagen stoppen en levens redden is dat natuurlijk jou keuze.

Uiteindelijk worden de meeste aanslagen in Israel gepleegd door arabieren en daar kun je heel veel mooie doekjes om proberen te wikkelen maar gelukkig doen de veiligheid diensten dat niet.
Ja, een enorm groot deel van de arrestaties gebeurt op basis van goede inlichtingen en minder door checks, maar ook die checks stoppen keer op keer aanslagen.
Neem bvb de oude stad van Jeruzalem daar heb je in sommige perioden meerdere keren per week een verhaal over agenten die iemand zich verdacht zagen gedragen/niet lokaal is/"random" wordt gecheckt die op een aanslag/death-by-cop uit was.
De statistieken zeggen in dit geval niets. Dat er veel mensen met een bepaalt uiterlijk worden opgepakt komt waarschijnlijk omdat er gewoon meer mensen met dat uiterlijk aangehouden worden. Degene die toevallig niet dat uiterlijk hebben glippen er dus makkelijk doorheen. Daar komt bij dat ook mensen die in Israël geboren zijn een Arabisch uiterlijk kunnen hebben. Je schiet er dus niet veel mee op.

Het heeft niets met politiek correct of mijn keuze te maken maar vooral met efficiëntie.
Maar als je mij iets in de schoenen wil schuiven, ga gerust je gang. Bedenk alleen wel dat je argumenten nog geen begin van een onderzoek en/of bewijs bevatten.
Wanneer nog niet eens zo lang geleden je bevolking zowat is uitgeroeid, dan leer je het wel om niet teveel te vertrouwen op het buitenland. Dan zorg je ervoor dat je tot de tanden bewapend bent en alle mogelijke (toekomstige) vijanden pro-actief en met alle beschikbare middelen aanpakt. Komt nog bij dat diegene met de beste informatievoorziening (lees: inlichtingendiensten) vaak de oorlog wint.
vergeet niet dat USA jaarlijks een kleine " $38 miljoen" betaald aan israel voor militair doeleinden; usa heeft het recht om de in israel ontwikkelde 'war fare' als eerste te kopen
Je bedoeld miljard? Daarnaast is het niet jaarlijks maar over een periode van 10 jaar.
http://fortune.com/2016/09/13/us-israel-military-aid/
Als voorwaarden werden gesteld dat:
1) Israël alle materieel bij Amerikaanse fabrikanten aanschaft (en niet bij haar eigen wapenindustrie);
2) Israël er geen brandstof voor koopt voor haar leger;
3) Israël niet méér vraagt (behalve als er een oorlog uit zou breken)
waarbij bij 1) de kanttekening geplaatst moet worden dat 'maar' driekwart aan Amerikaans spul besteed moet worden, niet alles - en dat Israël vrij is om te doen met hun eigen militaire budget wat ze willen (daarom heeft Israël ook een eigen wapenindustrie die voorloopt op het gebied van bijvoorbeeld drones)
https://en.wikipedia.org/...States_military_relations
Correctie, de mensen die vermoord zijn, waren geen staats burgers van de Israël.
Sterker nog, je kan in die tijd niet eens spreken over een joodse bevolking, aangezien ze geen gebied, regio of staat hadden, wat een vereisde is om aangemerkt te worden als bevolking.

De Staat Israël, is pas officeel erkent in 1948.
@Uhuruburu heeft toch geen tijdsindicatie gegeven? Direct na de oprichting van de staat is er inderdaad constant de dreiging vanuit alle buurlanden geweest om ze de Middellandse Zee in te drijven. Jou correctie is dus gemaakt op basis van een aanname, en daardoor ook niet goed.

De Israëliërs die in deze oorlogen ('48, '56, '67 en '73) waren allemaal regelrechte bedreigingen voor de staatsburgers van Israël.
Inderdaad. Ik snap de opmerkingen van wica niet, de bedoeling en logica zijn duidelijk
Die mensen zijn ook niet uit de lucht komen vallen ;)

Toen noemden waren het eigenlijk Zionisten uit Palastina of met (voor)ouders uit Palastina. Ze komen dus uit hetzelfde gebied als waar Israel nu ligt. Tot grofweg 1850 kon je ze eigenlijk redelijk vergelijken met andere Zigeuner volken.
Daarna ervaarden ze steeds meer tegendruk (of discriminatie) met als toppunt de tweede wereldoorlog en onstond het idee om terug te gaan naar waar ze vandaan kwamen. Als je wil kun je daar gelijkenissen met de Molukse RMS situatie in zien. (Die willen terug, maar kunnen dat niet)
Als je geen historische kennis hebt , doe dan niet net alsof je dat wel hebt......Joden komen voornamelijk uit Judea , Palestijnen uit Palestina , en de namen van die landen hebben de Romeinen bedacht.
Asjkenazische Joden , die nu de macht hebben komen uit Europa.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Asjkenazische_Joden
De naam Israel is nooit door de Romeinen bedacht, die noemden het inderdaad Palestina. Daarvóór heette het israel...
Ja precies, mensen vergeten dat voor de Romeinse invasie Israël al lang bestond en altijd een land geweest was, de mensen hadden rechten maar die waren afgenomen door de Romeinen en later door de moslims, die al die tijd al bezig waren om het joodse volk te vernietigen, wat nooit gelukt is, en in 1948 bevrijde Israël zich van de bezetters en werd het weer de staat Israël.
Een échte aanrader w.m.b. om meer te leren over het ontstaan van het Zionisme t/m de oprichting vd Staat Israel is een serie van 6 engelstalige, lange podcasts (2 tot 6 uur per aflevering) van MartyrMade door Daryll Cooper:
Fear & Loathing in the New Jerusalem
http://www.martyrmade.com/fear-loathing-in-the-new-jerusalem/

Hierin gaat hij minitieus in op de materie vanuit alle hoeken (Joden, Arabieren, Palestijnen, Engelsen, etc.)
Dat klopt natuurlijk, maar er is natuurlijk wel te spreken van een Joods volk, met een gedeelde cultuur.

Ik denk dat Uburuburu bedoelt dat dit volk vervolgd is, ook al woonde (en woont) niet iedereen van "dat volk" in hetzelfde land. Na deze vervolgingen heeft er veel immigratie naar Israël plaatsgevonden, waaronder van mensen die het zelf meegemaakt hebben.
Binnen de Israelische veiligheids diensten hebben ze een gouden regel: Als 9 analisten het met elkaar eens zijn dan is het de taak van de 10de om tegen te zijn en zo diep te wroeten als hij kan. Dat hebben ze policy gemaakt na de Jom Kipoeroorlog die hun analisten volledig gemist hebben. (want te onwaarschijnlijk)
Je hebt gelijk,. het is een officiële functie in leger, veiligheidsdiensten. Ze moeten, mét argumenten, tegen de gangbare gedachte in redeneren. Op die manier kunnen ze blindspots eerder ontdekken.
Ze krijgen jaarlijks vele miljarden steun van de VS. Dat wil nog wel eens helpen.
Als ze echt zo goed waren, werden ze nooit genoemd ;). Je wilt jezelf namelijk niet in de picture zetten op dit gebied, laat de "vijand" maar gissen naar wat jij kan.
Wat te denken van een arm en 'achterlijk' land als Noord Korea? Het is dan zeker toch niet zo moeilijk, dat hacken....
Gewoon omdat ze wel moeten. Als het erop aankomt moet het land geheel op zichzelf kunnen staan onder alle omstandigheden. Het heeft wel vrienden, maar Israël weet ook dat vrienden je ook in de steek kunnen laten. Dat is ook iets wat als een rode draad door alles heen loopt.
Of ze het zelf leuk vinden is een ander ding, ik denk het niet. Maar nogmaals, ze moeten wel.
Om een bevriend IDF officier te citeren: "Kijk eens rond hier. Er is hier alleen maar zand! Mozes sjouwde 40 jaar rondjes door de woestijn om uiteindelijk in het enige land in het Midden-Oosten zonder olie te komen. We moeten wel creatief zijn."
En zo is het ook met defensie-technologie. Dit gaat terug naar de stichting van de staat en de omstandigheden waarin ze geboren werd: de buurlanden zijn wantrouwend, Europa is vijandig en Amerika is onbetrouwbaar. Dus als je iets wil hebben, moet je het helemaal zelf maken.
De Russen gaan je niks geven, want die hebben een aangeboren hekel aan Joden. De Amerikanen wíllen je wel wat geven, maar de vraag is óf ze het geven als de nood aan de man is. Europa ben je net uit verdreven. En de buurlanden helpen je alleen als ze je zielig vinden, maar anders benaderen ze je als de volgende concurrerende bedoeïne-stam in de woestijn: met getrokken wapens.
Vanaf het moment dat de bootvluchtelingen/gelukszoekers/immigranten/spijtoptanten (doorstrepen afhankelijk van je politieke voorkeur) voet aan land zetten, hebben ze hun eigen wapen- en munitiefabriekjes op gezet met het besef dat ze er grotendeels alleen voor zouden staan. De tijd van de pogroms moest definitief voorbij zijn, linksom of rechtsom.

(Noot: ik heb ooit eens mogen dineren (lees: happen bij de Abu Shukri) met een van de engineers achter de Iron Dome. Zeer smakelijk verhaal over hoe zijn baas op een dag de portemonnee trok, het equivalent van 100 euro eruitvistte, en tegen de engineers zei: "ga maar de stad in om verder te brainstormen over die Iron Dome, dit is jullie hardware budget")
Specialisatie in inlichtingen is van essentieel belang in hun overleven temidden een groep landen die hen als ongewenst beschouwen. Zoals Nederland uit overlevingsdrang uitblinkt op het gebied van waterkeringen.
En al die andere gevallen dan? Vrijwel ieder land op deze aardkloot doet/deed aan landjepik. Dus waarom je dit dan specifiek wilt toeschrijven aan Israel (en Nederland), is mij een raadsel. Of is het echt alleen maar om reacties uit te lokken?
Als je land verovert op 6 andere landen in een oorlog die je niet zelf begonnen bent, is dat landje pik? Ik noem dat overleven en een geluk bij een ongeluk.
Welke rechten verspeel je als je een oorlog start, volgens mij bijna alle.
Ik bedoel landjepik van de Palestijnse bevolking.
Ok mijn excuses dat ik je racist noemde, zo bedoel ik dat ook niet. Maar de opmerking neigt naar racisme (misschien onbedoeld). Maar uit de context is dat niet te halen zoals je aangeeft. Dat je het niet zo bedoeld zou kunnen zijn, maar vraag me wel af wat je dan wilt benadrukken door dat te zeggen (Echte Nederlander had ook volstaan). Buiten het feit om dat die hele zin niet relevant is voor de discussie.

Enige wat ik dus jammer vind is dat het niet aan mij persoonlijk geadresseerd wordt (“dat heeft dan stemrecht” is een reactie op iemand anders, maar je bedoelt er mij mee). Buiten het feit om dat een “hoogopgeleid” iemand zoals jij wel een betere reactie had kunnen verzinnen lijkt me. Maar goed. Je was beroepsmilitair? Dan zul je enkel blij zijn dat er stemgerechtigden zoals ik zijn, want ik ben juist vóór een betere defensie.

Maar goed, zand er over.

[Reactie gewijzigd door jimzz op 11 oktober 2017 16:44]

Het is eigenlijk heel simpel: het land is zo ongeveer sinds de oprichting in 1948 in oorlog met de meeste buurlanden. Dat maakt de noodzaak voor een goede en up to date beveiliging, met name op militair gebied, een absolute noodzakelijkheid. Inlichtingendiensten vallen doorgaans onder militair bewind. Omdat kennis = macht, hebben inlichtingendiensten dan ook een belangrijke rol. Tel daarbij op dat het land vrijwel ongelimiteerde fondsen heeft door steun van VS en Europa als westerse satelliet in het Midden-Oosten en daar is je verklaring over de grote en belangrijke rol van Israels inlichtingendienst en spionnen netwerk op wereldwijde schaal.
Toen ze nog in Egypte woonden voor de grote migratie al. Is nooit anders geweest.
Israel bestond toen helemaal niet en ze waren ook niet machtig. Ze waren wel hardwerkende handelaren (zoals je nu veel Turkse handels bedrijven hebt) en daardoor was het een rijk volk. (Ze zaten veel in de diamanten handel)

Hitler had gewoon een zondebok nodig om een gezamelijke vrijand te crieeren, Jooden waren daar geschikt voor, omdat ze duidelijk een ander volk waren met het bijkomend voordeel dat ze geld hadden.
Hitler zelf had voor de rest niet veel tegen Jooden, het paste gewoon in zijn plan.

Ik vind je uitspraken zorgwekkend en hoop dat ze komen uit een zwakke kennis van geschiedenis.
Adolf was niet anti-Israël.
Eigenlijk wilde hij juist een Israël en dan de Joden daarheen deporteren.
Toen kwam er echter een probleem dat hij legitimiteit wilde krijgen van landen en in het midden oosten liepen ze niet echt te springen om die Joden daar te ontvangen. Wat er daarna gebeurde om toch van de Joden af te komen, dat weten we inmiddels wel.
"De Duqu-malware zou bovendien afkomstig zijn van de makers van Stuxnet, dat wordt toegeschreven aan de VS en Israël."

Ik ben zelf geen programmeur (ik frut hooguit wat in php), maar hoe in vredesnaam kunnen ze dit zomaar stellen? Aan een digitaal bestandje kun je niet zien waar het vandaan komt, een ip-adres kan gespoofd zijn, een programmeerstijl is te kopiëren?
Het is natuurlijk wel voorwaardelijk geschreven ( "zou... ...zijn"), maar de verdachtmaking is heel specifiek.
Verder zijn de makers van Stuxnet nog steeds niet echt 100% zeker bekend, het zijn allemaal aannames en sterke vermoedens (en logische gevolgtrekkingen), maar het lijkt me voor de hand liggend dat de makers hun mond stijf dichthouden.
Net zoals ik jou kan identificeren aan de hand van je taalgebruik, kan dat ook aan de hand van je code. Er zitten meer dan 10.000 manuren in Stuxnet, verschillende stukken code zijn door verschillende mensen geschreven, en de payload is zeer specialistisch, dit alles wijst op overheidsbetrokkenheid. Gezien het target komen voornamelijk de VS en Israel in aanmerking.

Vergeet ik nog het arsenaal aan zerodays te vermelden.

[Reactie gewijzigd door xorpd op 11 oktober 2017 12:50]

Ook aan een binary kun je wel dingen herkennen, en dan met name het gebruik van bepaalde subroutines. Als 2 binaries identieke subroutines bevatten, dan gebruiken ze hoogstwaarschijnlijk gedeeltelijk dezelfde codebase. En als die subroutines verder niet 'in het wild' voorkomen, zijn de binaries dus waarschijnlijk van dezelfde programmeur, of groep programmeurs.
Natuurlijk kan dat gefaked worden. Iemand met toegang tot de stuxnet binaries kan subroutines isoleren en die meelinken met zijn eigen code. De vraag is, waarom zou je? Welke verdenking probeer je dan op wie af te wentelen?
Dank voor alle uitleg.
Ik dacht eerder andersom, trouwens. Dus niet zozeer om de verdenking op een ander af te wentelen, maar vooral om zelf anoniem te blijven. Anders kun je er net zo goed een afzender aan hangen.
Israel heeft een relatief hoog opgeleide bevolking. Veel IT bedrijven hebben daarom ook research afdelingen in Israël.
Gewoon voor de beeldvorming, Intel heeft daar een ontwikkelteam zitten die verantwoordelijk is voor de huidige processorarchitectuur van de i3/i5/i7, toen de Pentium4 toch niet was wat ze wilde zijn ze verder gegaan met de Pentium M van het Israelische team, dat was de basis voor de Conroe familie.

(Ze laten elk team telkens aan de volgende generatie werken, vergelijkbaar met hoe Treyarch en Infinity Ward de releases van CoD afwisselen)
Heb ergens gelezen dat zij (let wel, ná Canada) het hoogst aantal ingenieurs per 1000 inwoners hebben.
Ben benieuwd of we ooit een titel krijgen te zien ''Rusland waarschuwde Europa dat Amerikaanse hackers via windows-software spioneerden''

Dit mag toch eigenlijk geen nieuws meer zijn vandaag de dag, iedereen spioneert elkaar en dat gebeurt al honderden jaren.
Ik zat ooit bij een lezing gegeven door de AIVD. Daar zei de AIVD
"Denk maar niet dat jullie niet interessant zijn, jullie zijn interessant voor buitenlandse geheime diensten."
Dit zaakje stinkt, want:

(cyber-security expert Matt Tait): if this is true, some "current and former US officials" just leaked and blew a highly classified Israeli counter-intelligence op.
De Mossad zou al chagrijnig geweest zijn toen Trump hun inlichtingen doorspeelde/doorgespeeld zou hebben aan Poetin. Maar als ook de ambtenaren nodeloos informatie gaan lekken is het complete vertrouwen in elkaar weg - wat slecht is voor beide partijen.
Niet in elkaar, maar van Israël in ieder geval. Maar dat was het al sinds het aantreden van Trump zoals je zelf ook zegt.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.

Tweakers maakt gebruik van cookies

Tweakers plaatst functionele en analytische cookies voor het functioneren van de website en het verbeteren van de website-ervaring. Deze cookies zijn noodzakelijk. Om op Tweakers relevantere advertenties te tonen en om ingesloten content van derden te tonen (bijvoorbeeld video's), vragen we je toestemming. Via ingesloten content kunnen derde partijen diensten leveren en verbeteren, bezoekersstatistieken bijhouden, gepersonaliseerde content tonen, gerichte advertenties tonen en gebruikersprofielen opbouwen. Hiervoor worden apparaatgegevens, IP-adres, geolocatie en surfgedrag vastgelegd.

Meer informatie vind je in ons cookiebeleid.

Sluiten

Toestemming beheren

Hieronder kun je per doeleinde of partij toestemming geven of intrekken. Meer informatie vind je in ons cookiebeleid.

Functioneel en analytisch

Deze cookies zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website en het verbeteren van de website-ervaring. Klik op het informatie-icoon voor meer informatie. Meer details

janee

    Relevantere advertenties

    Dit beperkt het aantal keer dat dezelfde advertentie getoond wordt (frequency capping) en maakt het mogelijk om binnen Tweakers contextuele advertenties te tonen op basis van pagina's die je hebt bezocht. Meer details

    Tweakers genereert een willekeurige unieke code als identifier. Deze data wordt niet gedeeld met adverteerders of andere derde partijen en je kunt niet buiten Tweakers gevolgd worden. Indien je bent ingelogd, wordt deze identifier gekoppeld aan je account. Indien je niet bent ingelogd, wordt deze identifier gekoppeld aan je sessie die maximaal 4 maanden actief blijft. Je kunt deze toestemming te allen tijde intrekken.

    Ingesloten content van derden

    Deze cookies kunnen door derde partijen geplaatst worden via ingesloten content. Klik op het informatie-icoon voor meer informatie over de verwerkingsdoeleinden. Meer details

    janee