Rellen in Ede verdelen Marokkaanse gemeenschap

'De rellen zijn de schuld van de gemeente, die heeft onze hangplek afgepakt', zegt een 13-jarige Marokkaanse jongen in een trainingsbroek.

'Dat er auto's van onschuldige mensen in de fik gaan, vind ik verkeerd', zegt een dunne, 17-jarige jongen, eveneens van Marokkaanse afkomst.

De twee maken deel uit van een groep van ongeveer vijftien Marokkaanse jongens tussen de 12 en 16 jaar die op het grasveldje voor het winkelcentrum De Lindenhorst staat. Dat wordt gesloopt. Het theehuis van de Marokkaanse Vereniging Ede was afgelopen zaterdag de laatste onderneming die er haar deuren sloot. Sindsdien is het onrustig in de Edese wijk Veldhuizen.

Zondagavond werd brand gesticht in het pand waarin het theehuis zat. Meerdere auto's zijn in brand gestoken, de politie werd bekogeld met stenen. Een groep van ongeveer vijftig Marokkaanse jongens tussen de 12 en 22 jaar zou hiervoor verantwoordelijk zijn. Burgemeester Cees van der Knaap (CDA)  heeft dinsdag een samenscholingsverbod ingesteld. Er is voorlopig meer politie in de wijk en er komt meer cameratoezicht.

Veel omwonenden durven hun auto nog nauwelijks voor hun deur te parkeren. Een 61-jarige Nederlandse bewoonster die haar boxer uitlaat, vertelt hoe grimmig het er de afgelopen dagen aan toe ging. 'Staan er weer tientallen jongeren met capuchons op het bruggetje, klaar om in actie te komen. Overal hoor je sirenes.' Zij denkt dat het dezelfde groep is die ook met Oud en Nieuw rotzooi trapte rond de Lindenhorst. 'Zij zoeken een reden om te rellen. Zij beschouwen dit winkelcentrum als hun hangplek', zegt de vrouw. 'Terwijl het juist goed is voor de wijk dat het wordt gesloopt. Het was verpauperd, er was leegstand.'

Voorzitter Mimoun Aktitou (49) van de Marokkaanse Vereniging Ede zegt  dat de gemeente hen in de steek heeft gelaten door hun geen nieuwe ruimte te geven. 'De gemeente  heeft deze rellen hiermee zelf veroorzaakt', zegt een ander bestuurslid, dat met een verhit hoofd uit zijn groene auto stapt. Hij mengt zich in de discussie op het grasveld voor het met hekken omheinde sloopwinkelcentrum. Maar zijn naam wil hij niet geven.

Aktitou vertelt dat de 45 jaar oude Marokkaanse vereniging al die jaren een plek heeft gehad in Ede. Een paar jaar geleden betrokken ze een ruimte in de Lindenhorst. Jongens en mannen van ongeveer 14 jaar tot boven de zestig kwamen er dagelijks samen om voetbal of een film te kijken,  te kaarten, te internetten of gewoon om een praatje te maken. 'Dit centrum was als een magneet voor de jongeren. We hadden ze allemaal onder controle. En dit is nu wat je krijgt nu we zijn gesloten', zegt het verhitte bestuurslid dat zijn naam niet wil geven.

Niet legitiem

De gemeente ziet het anders. De Marokkaanse vereniging wist volgens een woordvoerder al die tijd dat het winkelcentrum zou worden gesloopt. 'Ze konden er tot de sloop zitten, zonder huur te betalen, een soort anti-kraak. Ede heeft het doelgroepenbeleid afgeschaft, dat betekent dat we geen subsidie verstrekken aan een Marokkaanse vereniging', zegt de woordvoerder. 'Maar het staat hun natuurlijk vrij om zelf een ruimte te huren en het theehuis voort te zetten.'

En ook al zouden ze het niet eens zijn met dit beleid, vervolgt de woordvoerder, 'Het kan natuurlijk niet dat een groep jongeren zich na de sluiting van die ruimte gelegitimeerd voelt om auto's in de fik te steken. Het is werkelijk onbegrijpelijk dat je zulke dingen doet als je het ergens niet mee eens bent.'    

Burgemeester Van der Knaap wil nu aan de bewoners laten zien dat hij er alles aan zal doen om de raddraaiers in toom te krijgen. 'Deze paardenmiddelen als het samenscholingsverbod en de noodverordening zijn voorlopig van kracht. We willen dat de rust terugkeert.'

Ook in de jaren 2008 en 2009 waren er problemen in Veldhuizen. Ook toen werd een samenscholingsverbod van kracht. Sindsdien is een ingrijpende vernieuwing van de wijk ingezet. Een aantal hoge flats zijn gesloopt, er zijn meer koopwoningen voor teruggebouwd. 'Het gaat juist beter in deze wijk met 18 duizend inwoners, zegt de woordvoerder. 'Het is een kleine groep die er een negatief stempel op zet.'

Maar onder de Marokkaanse jongeren in de wijk leeft veel onvrede; zij willen niet met hun naam in de krant. 'Het is niet normaal hoe de politie optreedt tegen ons, ze zijn echt racistisch. Een jongen is hard geslagen', vertelt een 13-jarige jongen. 'We krijgen straks een boete als we gaan voetballen, met meer dan vier man samen', zegt zijn 15-jarige vriend. 'En we hebben nu ook geen plek meer om heen te gaan', zegt de 17-jarige.

Dan worden ze boos op een van de vele cameraploegen die hen proberen te filmen. 'Dat mag toch niet zo maar', roept er een dreigend. Een ander grapt: 'Stuur dan die beelden maar meteen door naar Opsporing Verzocht.'

Maar er klinken ook andere geluiden uit de Marokkaanse gemeenschap, onder meer van voorzitter Tijani Zallali van de stichting Samenstede, het aanspreekpunt van de Marokkaanse moskee. 'De vernielingen en de brandstichtingen kunnen echt niet door de beugel', zegt hij. 'De mensen van het theehuis wisten heel goed wat het beleid van de gemeente is. Ze kunnen de gemeente niet de schuld geven. Ze kunnen hoog of laag springen, het doelgroepenbeleid is afgeschaft.'

En wat een ongelooflijk slecht moment, vindt Zallali, zo rond de dagen rond de dodenherdenking en Bevrijdingsdag. 'Er zijn sociale problemen met de jeugd, qua scholing, stages en werk. Maar dit is niet alleen de schuld van de gemeente. We moeten ook de hand in eigen boezem steken.'

Beeldvorming

Ook een 35-jarige man, die is opgegroeid in de wijk, veroordeelt de rellen fel. 'Ze moeten de Marokkaanse koning bellen met de vraag een groep Marokkaanse politieagenten te sturen. Die weten wel raad met een paar snotneuzen die auto's in de fik steken. Nu krijgen de Marokkanen weer een slechte naam, en daar krijgen mijn kinderen weer last van.'

Hij wil niet met zijn naam in de krant. Eigenlijk heeft hij een hekel aan alle media, vertelt hij, sinds de dagen na 11 september 2001. Na de aanslag op de Twin Towers brachten sommige media het nieuws dat enkele Marokkanen in deze wijk in Ede hierom aan het juichen waren. 'Ik was toen jong, en zag hoe de media ook mij filmde alsof wij aan het feestvieren waren, dat was helemaal niet zo. Dat heeft me veel pijn gedaan.'