Harry Potter en het Redelijke Antwoord op Al Die Onzin

Wat als Harry Potter als kind niet in de bezemkast onder de trap had moeten slapen, maar was opgegroeid in een huis vol met boeken? Boeken over wetenschap, wiskunde en geschiedenis, een plank vol sciencefiction en Lord of the Rings.

Wat als Harry’s voogd tante Petunia niet met een bekrompen man als Vernon Dursley was getrouwd, maar een intelligente, rationele professor van de universiteit van Oxford had getroffen? Wat als de boy who lived was opgegroeid in een liefdevol gezin waar zijn aangeboren intelligentie en nieuwsgierigheid van jongsaf waren gestimuleerd. Dan was Harry Potter een 11-jarige jongen die alles met de kunst van de ratio en aan de hand van de moderne wetenschap wil verklaren – zeker de onlogische, magische wereld die J.K. Rowling creëerde.

In deze alternatieve werkelijkheid speelt Harry Potter and the Methods of Reason – het populairste Harry Potter boek waar je, aldus Vice, nog nooit van hebt gehoord. Harry Potter-fanfictie van 122 hoofdstukken en 661.619 woorden, in vijf jaar tijd geschreven door de Amerikaanse blogger Eliezer Yudkowsky. Het werk kreeg bijna dertigduizend reviews op fanfiction.net en 8.000 fans op Reddit.

Een Harry die iets realistischer was

Yudkowsky (35) begon in 2010 met schrijven als afleiding van een non-fictieartikel dat hij moest maken. „Ik wilde kijken of ik sneller schreef als ik iets zou maken dat wat ‘leuker’ was”, zegt hij via de mail. Geïnspireerd door de vele Harry Potter-fanfictie die hij op dat moment las, schoot de plot van HPMOR hem te binnen. Hij plaatste zijn eerste hoofdstuk, ‘A Day of Very Low Probability’, op fanfiction.net. Mensen vonden het leuk en wilden meer. „En zo geschiedde”, zegt hij vijf jaar later.

Op 14 maart publiceerde Yudkowsky het laatste hoofdstuk. Een feit dat wereldwijd gevierd werd met wrap-party’s, van Londen tot Sydney en Moskou tot Mumbai. In een park in Berkeley, Californië, las de schrijver zelf voor uit zijn laatste hoofdstuk. Er waren een paar honderd fans aanwezig. Zij hadden jarenlang net zo reikhalzend uitgekeken naar nieuwe hoofdstukken als een Game of Thrones-fan jaarlijks op de start van een nieuw seizoen wacht.

‘Inspirerend’, ‘levensveranderend’ en een ‘eye-opener’ zijn slechts een aantal van de kwalificaties die op de HPMOR-fanpagina terug te vinden zijn over Yudkowsky’s werk.

Al is er op de vele sites over fanfictie en in de HPMOR-threads op Reddit uiteraard ook veel kritiek te vinden op Yudkowsky’s Harry Potter. Niet iedereen is overtuigd van de juistheid van alle wetenschappelijke redeneringen die de schrijver voorbij laat komen en sommigen vinden hem een opschepper en zijn aanhangers ‘ja-knikkers’. Maar vooral voor de fans van J.K. Rowlings Harry Potter kan Yudkowsky’s hoofdpersoon een vaak nogal onaangename, iets te realistische versie van hun held zijn.

Want hij gelooft niet in tovenarij

Harry Potter van The Methods of Reason is namelijk geen jongen die vol verwondering en zo groen als gras de wereld van Hogwarts en Diagon Alley binnenstapt en de lezer met zich meeneemt. Deze Harry ontvangt op zijn elfde verjaardag zijn toelatingsbrief voor Hogwarts School of Witchcraft and Wizardry juist met veel scepsis. Iets als tovenarij bestaat immers niet. Deze Harry eist daarom dat plaatsvervangend schoolhoofd professor McGonagall hem komt overtuigen van het bestaan van toverkracht voordat hij ook maar één voet op perron 9 3/4 zet.

Yudkowsky laat met deze rationele Harry niks heel van J.K. Rowlings wereld. Hij vraagt zich af waarom tovenaars juist op een onstabiel voorwerp als de bezemsteel vliegen. Vergelijkt schoolhoofd Dumbledore met een gestoorde Gandalf. Laat een vriendschap met Ron Weasley aan zich voorbijgaan omdat hij hem niet bijster intelligent acht. En doet de spelregels van Quidditch en het belang van de Seeker – de positie die Harry Potter in Rowlings wereld met verve speelt – al snel af als idioot:

‘So let me get this straight,’ Harry said as it seemed that Ron’s explanation (with associated hand gestures) was winding down. ‘Catching the Snitch is worth one hundred and fifty points?’

‘Yeah -‘

‘How many ten-point goals does one side usually score not counting the Snitch?’

‘Um, maybe fifteen or twenty in professional games -‘

‘That’s just wrong. That violates every possible rule of game design. […] It's like someone took a real game and grafted on this pointless extra position so that you could be the Most Important Player without needing to really get involved or learn the rest of it. Who was the first Seeker, the King’s idiot son who wanted to play Quidditch but couldn't understand the rules?’

Het is niet dat hij Rowling háát...

Yudkowsky zelf benadrukte toen hij 2010 bovenstaand fragment plaatste, dat het niet zijn bedoeling was om het werk van J.K. Rowling belachelijk te maken en dat hij geen wrok koestert jegens de schrijfster. „Maar als je eenmaal begint aambeelden op een personage te gooien, is het lastig om nog te stoppen.”

Vijf jaar later voegt hij aan deze uitspraak toe dat hij vreselijk veel respect voor haar heeft als schrijfster: „Kinderboeken schrijven is veel lastiger dan een boek voor volwassenen. Ze heeft mijn kleine zusje en tientallen miljoenen andere kinderen geleerd om van lezen te houden. Dat is een prestatie waar ik niet bij in de buurt kan komen.”

Op dit moment probeert Yudkowsky in contact te komen met J.K. Rowling in de hoop dat ze toestemming geeft Harry Potter and the Methods of Reason in boekvorm uit te brengen. De opbrengst zou dan naar een goed doel gaan.