Dagelijks kijkt journalist en schrijver Pieter Steinz wat er actueel is in boekenland. De eerste april, oftewel April Fools’ Day, is de dag waarop zich de misschien wel beste roman van Herman Melville afspeelt: The Confidence Man: His Masquerade uit 1857.
Op 1 april, in de jaren vijftig van de 19de eeuw, stapt een man aan boord van een raderboot die de Mississippi afzakt. In de uren die volgen, wisselt hij op een bijna wonderbaarlijke manier telkens van vermomming, en predikt hij bij zijn medepassagiers het vertrouwen – met succes, want onder invloed van deze archetypische con man worden vrekken vrijgevig en laten ongelovige Thomassen zich overtuigen.
De boot waarop de abrupt eindigende roman zich afspeelt wordt door de alwetende verteller beschreven als de Nieuwe Wereld in het klein, maar blijkt een narrenschip; Amerika dobbert stuurloos rond, luidt de conclusie als je The Confidence-Man – een zeer geestig boek vol verhalen-in-verhalen, wilde theorieën, wereldse parabels, filosofische bespiegelingen en hilarische dronkemanspraat – opvat als een allegorie.
Tijdgenoten konden Melvilles zwarte satire niet waarderen, maar in de 20ste eeuw werd ze herontdekt, als een proto-postmodern meesterwerk dat spot met alle regels van de realistische romankunst en de lezer rad na rad voor ogen draait.
Voor meer afleveringen van de Dagkalender van de Wereldliteratuur, zie Pieter Steinz’ The Global Reader.
Pieter Steinz zit op Twitter.